10. Sınıf Felsefe Bilgi Felsefesi Test 1

Bir felsefi düşüncenin sistemli olabilmesi için ortaya konan bilgilerde uygunluk, kavramlar ve önermeler arasında tutarlılık, apaçıklık, pratik yarar ve tümel uzlaşım ölçütlerine uygun olması gerekir. Bunlar olmaksızın yola çıkan
filozofun akıbeti, pusulasız yola çıkıp fırtına içinde rotayı kaybeden kaptana benzer.

Buna göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

Bir yargı ya da önerme gerçeklikle uyuşuyorsa ya da ifade ettiği bilgi, gerçekliğe denk düşüyorsa o bilgi doğrudur.
Örneğin “‘Bu kapı demirdendir.” önermesi ancak ve ancak o kapının demirden olması durumunda doğrudur.

Verilen açıklama aşağıdaki sorulardan hangisine cevap niteliğindedir?

Wegener’e göre bütün kıtalar Pangea adlı büyük bir ana karanın parçalanmasıyla ortaya çıkmıştır. Önce irili ufaklı
kara parçaları oluşmuş, sonra insanlar bunları keşfederek Pangea’nın varlığına dair ipuçları elde etmiş, nihayet
en sonunda zihinlerinde onun varlığını kesinleştirmişlerdir. Bu keşif tıpkı yapbozun parçalarını birleştirmek gibidir. Yapbozu yapıp tekrar bozarız, sonra tekrar yaparız. Bu işlem sonu olmaksızın devam edebilir.

Parçadan yola çıkılarak felsefenin bilgiye yaklaşımı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Bilgi felsefesi bilgimizin temel özelliklerini, kaynağını ve sınırlarını inceler. Bilen özne ile bilinen nesne arasındaki bilgi sürecini tamamıyla ele alır ve bu süreçteki tüm ögeleri analiz eder. Bilginin ne olduğunu, nasıl ve hangi
yollardan elde edildiğini irdeler.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi bilgi felsefesinin temel sorunlarından biri değildir?

Bilmenin imkânı sorusu zaman zaman karamsarlığa kapılmamıza neden olsa da, bu çarpışma yolculuğun devamı için bir engel değildir. Gorgias’ın “doğru yoktur!” haykırışına şahit olurken, birdenbire Platon’un asıl gerçekliği başka dünyadaki idealar alemine dayandırmasına; oradan da Hegel’in gerçek olanı aklileştirme serüvenine
geçebiliriz felsefede. Düşünmenin derin dehlizlerinde sonluluk olmadığını ve duvarın öbür tarafına geçmenin
de mümkün olabildiğini görürüz.

Parçada felsefe ile ilgili açıklanmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Kant’a göre bilgi hem zihinden hem deneyden gelen verilerin birleşmesi sonucu oluşur. Hegel, Kant’ın bilginin
oluşumu ile ilgili öne sürdüğü dış dünyadan, yani deneyden gelen bilginin de zihnin bir ürünü olduğunu iddia eder.
Hegel’e göre bilginin tüm ögeleri zihnin kendisine aittir.

Bu parçada Hegel aşağıdaki ifadelerden hangisine eleştiri yapmaktadır?

Hume, insan doğasının bilimini kurmak için tıpkı doğa bilimlerinde olduğu gibi deneye, gözleme ve olgulara dayalı
bir yöntem anlayışını benimsemiştir. İnsan zihninin sınırlarının doğru bir biçimde belirlenmesi, yani zihnin değişik işlemlerinin bilinmesi, bunların birbirinden ayrılması ve sınıflandırılmasını amaç edinmiş, kendi felsefe anlayışını
da bu amaç doğrultusunda şekillendirmiştir. Ona göre duyumlarla algılanabilecek bir nedensellik bağı yoktur ve bu
durum sadece alışkanlıktan ileri gelmektedir.

Hume’un nedensellik fikrine karşı çıkışı aynı zamanda aşağıdaki felsefi akımlardan hangisine karşı bir eleştiri niteliğindedir?

Rasyonalistler sadece düşünmenin, doğruluğu olan bir bilgi sağlayabileceğini ileri sürerler. Empiristler ise sadece duyuların bilginin doğruluğu için ölçüt olabileceğini söylerler. İlk kez Kant her iki görüşü de eleştirerek “Bilgilerimiz deneyle başlar ama deneyden doğmaz”, der. Çünkü ona göre “Deneysiz kavramlar boş, kavramsız deneyler kördür”.

Bu parçada doğru bilgiye ulaşmak için aşağıdakilerden hangisinin önemi üzerinde durulmaktadır?

Bu iki ifade ile anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

Bilginin oluşması için iki temel öğe gereklidir; özne ve nesne. Özne; düşünen, sorgulayan, bilmek isteyen ve bunun
için nesneye yönelen akıl sahibi insandır. Nesne ise var olan her şeydir. Hem dış hem düşünsel dünyada var olan her şey… Ama bu ikisi bilginin oluşması için yeterli değildir. Var olan bir şeyin bilgi nesnesi haline gelebilmesi için, öznenin bilgi ortaya koymak üzere nesneye yönelmesi gerekmektedir.

Buna göre bilgi ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Bir şeyin var olması onun bilgi nesnesi olmasına yetmez. Var olan bir şeyin bilgi nesnesi haline gelmesi için öznenin onu kendisine konu edinmesi yani nesneleştirmesi gerekmektedir.

Buna göre bir şeyin bilgi nesnesi olabilmesi aşağıdakilerden hangisine bağlıdır?

Akıllı bir varlık olan insan, çevresine bilme isteğiyle yönelir. Bu yönelişle birlikte özne ile nesne arasında kurulan
ilgi bilginin oluşmasına yol açar. Bilginin oluşabilmesi için özneden nesneye yönelen düşünme, anlama, algılama
gibi çeşitli bilinç edimleri söz konusudur.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?