10. Sınıf Felsefe Felsefe ile Düşünme Test 1

Paul Graham geliştirmiş olduğu “Anlamsızlıklar Hiyerarşisi” ile bir tartışmada yaşanan anlaşmazlıklara çözüm bulmaya yönelik bir yol önermiştir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi karşı bir argümanı daha sağlam bir gerekçe ile karşılar?

I. İnsanın olay, varlık veya herhangi bir düşünceye dair bir anlayış geliştirmesi
II. Doğru ya da yanlış bir yargı bildiren cümleler
III. Belli kanıtlara dayanarak ortaya atılan yeni bir yargı

Verilen tanımlar sırasıyla aşağıdaki kavramlardan hangisine karşılık gelir?

Felsefede ileri sürülen bir görüş ya da sav için bir dayanak göstermek gerekir.

Buna göre felsefeyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Doğruluk nedir? Bu soruyu kendi aklınıza dayanarak; “yanlış olmayan” şeklinde cevaplayabilirsiniz. Peki yanlış
nedir? diye sorulsa: aynı akıl, “Yanlış, gerçeklikle uyuşmayandır.” şeklinde felsefi bir cevap verebilir. Bir septik, “gerçeği” ulaşılabilen bir şey olarak görmediğinden, doğruluğu tartışmayı dahi kendi aklına aykırı bulacaktır.
Klasik bilim anlayışı ise bu soruya olgusal bir perspektifle yaklaşarak; nesnelerin gerçekliğinin denetlenebilirliği
üzerinden cevap üretecektir.

Parçadan “doğruluk” kavramı ile ilgili çıkarılabilecek temel düşünce aşağıdakilerden hangisi olabilir?

“Dünya yuvarlaktır.” önermesi “Dünya” diye adlandırdığımız gezegenin yuvarlak olması halinde doğru, olmaması halinde ise yanlış değeri almaktadır. Buna karşılık “Dünya” kendi başına ne doğrudur ne yanlıştır; fakat o
gerçek bir varlıktır.

Buna göre doğruluk ve gerçeklik ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

Doğruluk bilginin nesnesine uygunluğudur. Nesne soyut yada somut olabilir. Uygunsa doğru, değilse yanlıştır.
Gerçeklik ise bir tür var olma-olmama durumudur. “Kar beyazdır.” önermesinin doğruluğu, yağan karın gerçekte
beyaz olup olmadığına bakmaktan geçer.

Bu parçaya göre doğruluğu gerçeklikten ayıran temel fark aşağıdakilerden hangisidir?

Bilgi felsefesinin temel konularından olan doğruluk ve gerçeklik ilişkisi hakkında filozoflar, bazı doğruluk ölçütleri
geliştirmişlerdir. Bu ölçütlerden en önemlisi olan tutarlılık, bize sağlam bir zeminde hareket etme fırsatı vermekle
birlikte süreç boyunca, artık güvenlik sigortamız olacaktır.

Parçadan çıkarılacak sonuç aşağıdakilerden hangisidir?

Tümevarım, tek tek olayları gözlemleyerek yargılara ulaşmaktır. Tümevarımın bize yaşadığımız dünya hakkında
oldukça güvenilir bilgiler sağladığı düşüncesi her zaman yol gösterici olmuştur.

Buna göre tümevarım hakkında aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Herakleitos “gerçeği söz haline getirmeden, başka deyişle dile dökmeden önce insanlar anlamadılar.” demiştir.

Herakleitos’un bu sözle anlatmak istediği aşağıdakilerden hangisidir?

Felsefe karanlıkları delmek gibi bir şey, karanlıkların içinden ufacık bir gün ışığı bulup bu ışığı büyük bir ateş topuna dönüştürmek.

Felsefe ile ilgili söylenen bu sözlerden, aşağıdaki sonuçlardan hangisi çıkarılamaz?

I. İnsan, eylemleri sırasında özgür müdür?
II. İktidarın kaynağı nedir?
III. Duyu organlarımız bizi yanıltır mı?
IV. Evrende bir değişme var mıdır?

Verilen sorular aşağıdaki felsefe alanları ile eşleştirildiğinde hangi seçenek açıkta kalır?

Bilme edimi, oldukça karmaşık bir süreçtir. Şu anda bu satırları okurken bile; belki bir “acaba” deyip merak ettiniz ve bu edimin nasıl gerçekleştiğini kendinize sormaya başladınız bile, kim bilebilir?

Bu parçada aşağıdaki sorulardan hangisine cevap aranmaktadır?