10. Sınıf Felsefe Felsefe ile Düşünme Test 2

Şu an sizin için önemli olan nedir? diye sorulsa açlığın sınırında olan bir kişi “yiyecek” der. Sıcaktan bunalan bir
kişi “serinlik” der. Kendisini yalnız hisseden birisi, “başka insanlarla beraber olmak” der. Acaba tüm bu ihtiyaçlar
karşılansa, yine de tüm insanları ilgilendiren başka şeyler var mıdır? Evet, her şeyin ötesinde, insanların ihtiyaç
duyduğu başka bir şey vardır: “İnsanlar, kim olduklarını ve neden yaşadıklarını bilmek” isterler. Bu isteklerini karşılamak için de felsefi bir tavıra ihtiyaç duyarlar.

Bu parçaya göre felsefeyle ilgili çıkarılabilecek en doğru yargı aşağıdakilerden hangisidir?

Her çağdaki sanatsal yaratımın özellikleri ve anlamı her zaman kendi ifadesi olduğu toplum tasarısıyla nedensel bir bağlantı içindedir. Buna göre sanat, toplumsal tepkilerin ve düşünce farklılıklarının etkisinde kalmıştır. Toplumsal bilinç biçimi geliştikçe ve toplumun manevi yaşam içindeki rolü arttıkça, toplumsal devinimlerin sanat
yaratımı üstündeki etkisi de o denli artmıştır.

Bu parçaya göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

• Sıcak havalarda ince, soğuk havalarda kalın giysiler giyilmesi gerektiğinin bilinmesi
• Suyla dolu bir havuza taş gibi bir madde atıldığında taşın dibe batacağının bilinmesi

Verilen bilgilerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

Öğretmenin, sınıfta uygulayacağı herhangi bir test için yetkin oluşu, onun bu konuyu tam manasıyla özümsemiş
olduğu anlamına gelir. Çünkü sınayan, sınanandan daha yetkin olmalıdır. Bir röntgeni inceleyen doktorun hastalığın nerede olduğunu görebilmesi gibi, öğretmende cevap kağıdına baktığı zaman öğrencinin yanıtından, o konuyu hangi ölçüde öğrendiğini veya nerelerde eksikliklerinin olduğunu çıkarsayabilir.

Paragrafta anlatılmak istenen düşünce aşağıdakilerden hangisidir?

Evreni ve insanı açıklamaya çalışan dinin kaynağında Tanrı inancı vardır. Bu inanç dinde sezgi, vahiy ya da kutsal kitap aracılığıyla temellendirilir. Dinde eleştiriye, temel iddiaların doğruluğundan kuşku duymaya hiçbir şekilde
yer yoktur.

Bu parçada vurgulanan dini bilginin özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

Aristoteles’i içinde bulunduğumuz bu dünyada, var olan şeyler arasındaki düzen fikri, “nedensellik” ilkesine itmiştir. Hume ise tam tersine “nedensellik” düşüncesini reddedip, bunun bir alışkanlıktan kaynaklandığını, evrende düzensizliği de görebileceğimizi savunmaktadır.

Bu iki görüşten yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

Felsefe tarihinde pek çok filozof, töz problemiyle ilgilenmiştir. Leibniz cevherlerin sonsuz sayıda, her biri bölünemez bir “monad”; yani bir “birlik”ten oluştuğunu düşünmektedir. Demokritos’un söylediğinin tersine, cevherin etkinliğini ve gücünü, maddî bir şey olarak değil, maddî olmayan bir şey olarak düşünmüştür. Descartes ise varlığın “ruh-beden” olmak üzere iki, Spinoza ise “bir” cevherden oluştuğunu ifade etmektedir.

Parçada anlatılan görüşlerin ortak problemi aşağıdakilerden hangisidir?

Berkeley görünüş ve gerçeklik ikilemi sorununu ele aldığında, varlığı algı yoluyla temellendirmek istemiştir. Dış
dünyanın gerçekliğini zihin tarafından algılamayla temellendiren Berkeley için duyum ve deneyim dışında bir hakikatten söz edilemez. Ancak Berkeley’in aksini savunan görüşün argümanına bakılırsa “benim göremiyor olduğum şeylerin var olma ve olmama olasılığı, aslında aynı doğruluk değerine sahiptir.” Bu durumda tek tip bakış açılarından kaçınmak gerekir.

Paragrafta Berkeley’e yapılan eleştiri aşağıdakilerden hangisidir?

Felsefe öğretmeni Nejla Hanım ahlak felsefesi dersinde sınıfa bir soru yöneltmiş ve Ahmet ile Hülya’dan aşağıdaki cevapları almıştır.
Ahmet: Ahlak insanın ortaya koyduğu bir ürün değildir. Doğaüstü bir güç tarafından belirlenmiştir.
Hülya: Bence ahlak insan zihninin bir ürünüdür.

Bu cevaplara göre öğretmenin sorusunun aşağıdakilerden hangisi olduğu söylenebilir?

20. yy’da etik, “iyi”, “doğru”, “ödev” gibi kavramların ne anlama geldiğinin gösterilmesi ve “neden yalan söylememem gerekir?”, “niçin ahlaklı olmalıyım?” türünden soruların temellendirilmesiyle yetinirken, günümüzde özellikle teknoloji alanında yaşanan hızlı değişim, sadece doğada değil, bizim yaşamımızda ve gelecek nesiller üzerinde de çeşitli tahribatlara yol açmaktadır. Bu nedenle günümüz etiği sadece teorik tartışmalar yapmakla kalmayıp insanın ve doğanın karşı karşıya kaldığı sorunlarla ilgili çözüm üretmek üzerine de çalışmaktadır.

Aşağıdakilerden hangisi bu durumun sonucu olarak gösterilebilir?

“İnsan yalnızca evrenin bir unsuru, bütün tarafından belirlenmiş doğanın küçük bir parçası, evren makinesi içinde
basit bir dişlidir.” diyen bir düşünürün görüşleri aşağıdaki yargılardan hangisi ile çelişir?

Sokrates’in Menon diyaloğundaki ünlü çıkarımı şöyledir:
Öncül 1: Kötü biri, zarar vermeye eğilimlidir.
Öncül 2: Hiç kimse isteyerek başkalarını zarar vermeye eğilimli kılmaz.
Sonuç: Hiç kimse, birini isteyerek kötü insan haline dönüştürmez.

Bu çıkarımdaki argüman aşağıdaki hangi şekilde değerlendirilemez?