10. Sınıf Felsefe Felsefeyi Tanıma Test 6

Buna göre her iki filozofun felsefeye ilişkin tanımlarının farklı olmasında;

I. düşünce tarihinde farklı dönem ve kültürlerde, farklı bakış açılarının var olması,
II. filozofların felsefi düşünceyi farklı sistemlerin etkileşimleri olarak değerlendirmesi,
III. felsefi düşünceden diğer disiplinlerin zamanla ayrılması

hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

Yaşam, zaman stadyumunda bir yarış, bir performanslar ve tercihler zinciri midir?

Engellerle dolu bir yolu izleyip, bu engelleri aşarak, bir noktadan diğerine ulaşmak için sarf edilen bir çabadan mı ibarettir yoksa?
Sadece bir yerlere ulaşmak ya da bir şeyler olmak mıdır?
Yoksa seçilmiş ya da verilmiş belli bir yolda yürüyüşüne devam etmek, kimi zamanda koşmak mıdır?
Hepsidir yaşam…

Felix Marti ve Ibanez “Felsefe Öyküleri”

Bu alıntıdan hareketle aşağıdakilerden hangisine kesinlikle ulaşılamaz?

Felsefe insan yaşamını ilgilendiren her konuyu inceleme ve soruşturma alanı olarak seçtiği gibi, bizatihi “insanı” da ele alıp inceler. Esasında din, bilim ve felsefe alanlarının her biri insan gerçeğini birbirinden bağımsız olarak ele alıp incelemektedir. Bu açıdan bakıldığında insanın bir teolojik yanı, bir felsefi yanı ve bir de doğa bilimsel antropolojisi vardır. Teolojik yanı, onu Tanrı’nın kulu, inanç ve ibadetler varlığı olarak ele alırken; felsefi yanı “insanı insan yapan şeyin aklı olduğu” gerçeğinden hareket ederek açıklar. Doğa bilimsel antropoloji ise insanla hayvan arasında bir varlık farkı değil, sadece bir derece farkı bulur. Söz konusu alanlar insan gerçeğine parçacı bir perspektifle bakarlar ve bu nedenle de insan gerçekliğini kaçırırlar.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisi eleştirilmektedir?

Filozof öncelikle soru soran bir kişidir, ama sıradan ilişkilerdeki sorulardan farklı olarak onun soruları, başkalarına değil, öncelikle kendinedir. Zaten filozofu kendi kendisiyle yaptığı konuşmalara başlatan etken de, genellikle kendisine sorduğu bu sorulardır. Peki, bu soruları söz gelimi “İnsan eylemlerinde özgür müdür?” sorusunu neden başkalarına değil de kendisine sormuş olabilir? Onun sorduğu soruya ilişkin başkalarından alacağı hiçbir cevapla yetinmemesi, ele aldığı sorunun çok daha derinlerine inmeye çalışması filozofun en önemli özelliğidir. Çünkü filozofun sorduğu sorular, yanıtları bir kerede verilebilecek sorular değillerdir. Ayrıca yine bu sorular, genellikle, verilen yanıtlarda soruyu soranın belirleyici özelliğinin ağır bastığı sorulardır.

Bu parçada filozofun sorularının özelliği ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Felsefede sorular cevaplardan daha önemlidir. Peki, nasıldır bu felsefe soruları? Hiç düşündünüz mü? Felsefe tarihinde yer alan Sokrates’in diyaloglarının önemi de eserlerinin içeriğinde yer alan soruların niteliğinden gelmektedir. Bulunduğumuz ortamlarda tartışırken çoğu zaman bilgimizi plansız ve amaçsız olarak sunarız. Hâlbuki Sokrates’in soruları hiç de plansız değildir. Onun soruları çoğu zaman kişinin bir fikre neden sahip olduğunu, fikrin öncekilerle ilişkisini, faydasını; söz gelimi o fikrin karşıtının ne olduğunu ya da fikrin çürütülmesini sağlayan ve düşündüren sorulardır.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi Sokratik sorulara örnek gösterilemez?

Felsefe ne işe yarar? diye düşünecek olursak; “Sanat, ekonomi, spor ve bilim gibi felsefe de birey yaşamında bir takım işlevlere sahiptir.” diyebiliriz. Bu işlevlerden bazıları;

• Bireyin farklı fikirlere açık olabilmesi,
• Özgürce düşünebilmesi,
• Kendi hayatına yön verebilmesi,
• Olgu ve olayları akıl yoluyla çözümleyebilmesi şeklinde sıralanabilir.

Bireysel temelde sıralanan bu işlevlerin her birinin toplumsal alanda karşılıkları vardır.

Buna göre, yukarıdaki bireysel işlevlerin her birinin toplumsal karşılıkları düşünüldüğünde hangi seçenek açıkta kalır?

Derste sunum yapan Lütfiye arkadaşlarına;

“Elinizde taptaze, leziz mi leziz kırmızı bir domates var. Bu domatesin kırmızı olduğunu nasıl biliyorsunuz?’’ diye sorar ve arkadaşlarından şu cevapları alır:

• Çünkü kırmızı olduğunu net bir biçimde görüyorum.
• Çünkü her insan bu renge kırmızı der.
• Çünkü kırmızı olduğunu biliyorum ve zaten kırmızı. Ardından;

“Bir şeyi bildiğinizin nasıl farkına varırsınız? Emin olduğunuzu düşündüğünüz bir konuda sizin böyle düşünmenize sebep olan nedir? Haklı olduğunuz kanaatine de nereden vardınız? Bir şeyi bildiğinizden kesin olarak nasıl emin olabilirsiniz?’’ gibi sorular sorarak felsefi düşüncenin ve felsefi soruların özelliklerini anlamalarını ister.

Buna göre Lütfiye’nin sormuş olduğu sorular felsefi düşüncenin aşağıdaki özelliklerinden hangisi ile daha çok ilgilidir?

“Bir delik gören insan onu kendi eliyle kapatmak ister, filozof bir delik gördüğünde parmağını ya da kolunu sokmadan edemez.” Jean Paul Sartre

Sartre’ın bu sözünde felsefi düşüncenin aşağıdaki özelliklerinden hangisi vurgulanmaktadır?

Günübirlik haz peşinde koşuyor insan. Günübirlik haz edinimlerimiz bedenimizi doyuruyor ama zihnimiz ve ruhumuzun açlığı hâlâ devam ediyor. Ancak insan iç dünyasına yöneldiği andan itibaren hayata dair olanları ve yaptıklarını sorgulayarak felsefenin kapısını aralamış oluyor. Bilme ve anlama isteği artık anlık hazlarını gölgeliyor. Böylesi bir durumda insan, adını koymasa da felsefenin içine girmiştir artık..

Buna göre felsefeyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Platon’un “Devlet” adlı eseri “İdeal bir toplumda düzen ve adaletli devlet nasıl olabilir?” sorusuna cevap aradığı bir ütopyadır. Bu eser Antik Çağ’dan günümüze önemini yitirmemiş ve her çağda pek çok filozofu etkilemiş olan önemli bir siyaset eseridir.

Bu parçadan çıkarılabilecek sonuç felsefenin aşağıdaki özelliklerinden hangisi ile ilişkilendirilebilir?