10. Sınıf Felsefe Felsefi Okuma ve Yazma Test 1

Felsefi okuryazarlık; felsefenin temel terim ve bakış açılarıyla ilgili yeterli donanımı gerektirir. Felsefe okuru, metinlere felsefi bir ilgiyle yaklaşan kişidir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi felsefi bir metnin analizi ile ilgili söylendiğinde yanlış olur?

Felsefe uğraşısı, kişinin herhangi bir konuda fikir ve düşüncelerini kendi için açık kılmasıyla başlar. Bu açık kılma ile sorun bilinci oluşur, yani refleksiyon yapmanın düşünceyi ne denli geliştirdiği kavranmış olur.

Bu açıklamada “refleksiyon yapma” ifadesi ile anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Farabi var olan her şeyin Tanrı’nın bir yansıması, ondan zorunlu bir taşmanın sonucu ortaya çıktığını ileri sürer.
Tanrı özü itibariyle akıl olduğundan, ondan taşan şeyler de akılsaldır. Böyle olduğu içindir ki insan akıl yoluyla
hem var olanların hem de Tanrı’nın bilgisine erişebilir. Doğru ve erdemli bir yaşam işte bu bilgiye uygun bir yaşam olacaktır.

Buna göre Farabi erdemli yaşamın ilkelerini aşağıdakilerin hangisinde bulmaktadır?

Plinius’un dediği gibi, herkes kendisi için bir derstir; elverir ki insan kendini yakından görmesini bilsin. Benim
yaptığım, bildiklerimi söylemek değil kendimi öğrenmektir; başkasına değil kendime ders veriyorum. Ama bunları başkalarına da anlatmakla kötü bir iş yapmıyorum. Bana yararı olan bu işin belki başkasına da yararı olabilir. Ruhumuzun ele avuca sığmayan akışını gözlemek, onun karanlık derinliklerine kadar inmek, türlü hallerindeki bunca incelikleri ayırt edip yazmak zannedildiğinden çok daha zahmetli bir iştir.
Montaigne – Denemeler

Bu parçadan hareketle yazarın aşağıdakilerden hangisini amaç edindiği söylenemez?

“Tarih boyunca gördüğümüz filozofların çoğu bilgindir. Bir kısmı topluma yön verici, bir kısmı ahlak öğretici, bir kısmı ise mantıkçı ve matematikçidir.”

Buna göre filozofların farklı konuları ele almalarının nedeni aşağıdakilerden hangisi olabilir?

Büyük filozoflar görüşlerini genellikle felsefi sistemler halinde ortaya koyarlar. Örneğin Platon, Aristoteles, Kant
gibi filozoflar, kendi çağlarının koşulları ve özellikleri doğrultusunda varlık, bilgi, ahlak ve siyaset gibi temel problem alanlarına ilişkin yeni bakış açılarıyla farklı görüşler geliştirmişlerdir. Bu görüş ve fikirlerini de, ögeleri arasındaki bağlantıların açıkça görüldüğü, kendi içinde tutarlı bütünler halinde ortaya koymuşlardır.

Bu metne göre aşağıdakilerden hangisi felsefi sistemin bir özelliği olamaz?

Bilgi denildiğinde en genel anlamda özne ile nesne arasındaki bağdan doğan ürün anlaşılır. Ancak bilgilerimiz,
bilgi edinilirken izlenen yollar ve konu edindiği şeyler açısından farklılıklar gösterir. Bu sebeple gündelik, felsefi,
bilimsel, teknik, sanatsal ve dini bilgi gibi türler ortaya çıkmıştır.

Buna göre bir bilginin türü belirlenirken aşağıdakilerden hangisi esas alınır?

Masa yıpranır ve eskir, kullanılmaz hale gelir. Bu masa artık masa olmaktan çıkmış başka bir şey olmuştur. Fakat
masayı masa yapan düşünce, önceden mevcuttur ve sonsuza kadar aynı kalır.

Bu düşüncelere sahip bir filozof aşağıdaki yargılardan hangisini savunmuş olamaz?

Felsefe tarihinde bilginin kaynağına ilişkin birçok kuram vardır. Bu kuramlar aynı zamanda bilginin imkânı, sınırları, değeri ve doğruluğun ölçütleri gibi temel epistemolojik sorunlara ilişkin de köklü ve iddialı çözümleri içerirler. Filozofların ister bilgi alanında olsun ister başka bir alanda, tüm görüşleri kendi içinde tutarlı, anlamlı bir yapı göstermektedir. Bir felsefi kuram günümüze kadar ulaşmış ise bu özellikleri içinde barındırdığı içindir.

Metinden hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılmaz?

Epiküros’a göre erdem ancak doğru bir arayış için araçtır. Başlı başına bir değeri yoktur. Ancak mutluluğa hizmet
etmesi bakımından değerlidir. Ana erdem olan bilgelik sayesinde birey hazları tartabilir, etkilerini değerlendirebilir
ve bu açıdan aşırıya kaçmadan davranışta bulunabilir. Gereksiz duygu, düşünce ve isteklerden kurtulabilir.

Buna göre bilgeliğin bireyin yaşamına katkısı aşağıdakilerden hangisidir?

Aristoteles’e göre, devlet insanların ahlaki bakımdan gelişmelerini ve olgunlaşmalarını sağlar. Orta Çağ’ın bazı
düşünürlerine göre devlet, Tanrı’nın yeryüzündeki temsilcisidir. Liberalizm’e göre ise devlet bireylerin hak ve özgürlüklerinin koruyucusu ve teminatıdır.

Devlete ilişkin bu üç farklı görüşün ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?

Bilim yapısı gereği ancak belirli bir alanın, belirli koşullarda ve belirli yöntemlerle elde edilmiş bilgilerinden oluşur.
Bilmeye konu olacak alanlar ise evrende sınırsızdır. Bu nedenle her bilim, kendi konusunu belirlemek zorundadır.
Hiçbir bilim dalı tek başına evreni açıklayamaz.

Bu görüşlere sahip bir kişi aşağıdakilerden hangisi ile çelişir?