10. Sınıf Felsefe Felsefi Okuma ve Yazma Test 4

Spinoza’ya göre iyi olan insanın kendi doğasına uygun davranması ve kötü olan ise kendi doğası ve özüne aykırı davranmasıdır. İnsanın akılsal düşünme yetisine sahip bir varlık olarak davranması, kendi doğasına ve özüne uygun davranmasıdır. Duygularına edilgin bir şekilde teslim olmayan insan, bilge insandır. Erdemli olmak öyleyse aklın kılavuzluğu altında kendine yararlı olanı ve varlığını koruyup arttıran şeyi seçmektir.

Buna göre Spinoza’nın ahlak görüşlerinin aşağıdakilerden hangisi ile ilişkisi kurulamaz?

Teknolojik gelişmeler hayatımızı kolaylaştırsa da toplumsal ve psikolojik bazı problemleri beraberinde getirmiştir. İnternet ile birlikte hayatımıza giren sosyal medya insanların gerçek dünyayı algılayışını değiştirmiş ve insanlar âdeta simüle edilen bir yaşamın parçası hâline gelmişlerdir. Dolayısıyla bilimin gelişmesi felsefeye yeni düşünme alanları doğurmuştur.

Bu parça aşağıdakilerden hangisini açıklar niteliktedir?

Mikrobiyolojinin bir alt uzmanlık alanı olan viroloji biliminin bugüne kadar elde ettiği bulgulara göre, bütün virüsler zararlıdır. Çünkü bilinen bütün virüslerin ortak özelliği zararlı sonuçlara neden olmalarıdır. Ancak şu ana kadar haberdar olduğumuz bütün virüsler, dünyamızdaki tüm virüsler midir? Yakın ya da uzak gelecekte yararlı olma özelliğine sahip virüs çeşitlerine rastlanma ihtimali yok mudur? Şayet rastlanırsa o zaman “Bütün virüsler zararlıdır.” yargısı yanlışlanmış olmaz mı? O hâlde evrendeki tüm virüs çeşitleri gözlemlenmeden bu yargıyı kesin bir yargı olarak kabul edemeyiz.

Popper’ın görüşlerini yansıtan bu parçadan hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Bilimsel yöntemler kullanılmadan, olgularla desteklenmeden sadece spekülatif düşünceyle gerçek dünyanın nitelikleri ve yasaları üzerine açıklama yapılamaz. Felsefe deney yapamayacağına göre mantık ve bilim kuramıyla ilgilenmelidir. Felsefenin görevi bilimlerin temel kavramlarını, düşünme yollarını ve iç mantığını açığa kavuşturmaktır.

Parçadaki “spekülatif düşünce” kavramının karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?

Verilen tablodaki I. numaralı alana aşağıdakilerden hangisi getirilemez?

Bilge, gençlik yıllarında başından geçen bir olayı şöyle anlatır: Bir mağazada tam da aradığım gibi bir çanta buldum, çok beğendim ve almak istedim. Fakat beğendiğim çantada daha pahalı çantalarda olan ekstra bir parçanın olmadığını görünce başka bir çantadan o parçayı alıp kendi alacağım çantanın içine attım ve bunu kimseye söylemeden çantayı öylece aldım. Bu yaptığımdan da o zaman için hiçbir rahatsızlık duymadım. Üç yıl sonra Victor Hugo’nun ‘Sefiller’ romanını okudum ve kitabı bitirdiğimde ilk aklıma gelen ufak ve başkalarına zarar vermeyecek olsa bile hırsızlığın kötü olduğuydu. Bu düşüncem altı yıl önce bir mağazada pahalı bir çantadan aldığım o ufak parçanın aslında beni ne kadar rahatsız ettiğini hatırlatmaya kadar gitti. Bunun etkisiyle bu yaptığım şeyden duyduğum rahatsızlık ve vicdan azabıyla çantayı aldığım mağazaya gidip durumu çalışanlara anlattım ve bunu nasıl telafi edebileceğimi sordum.

Bu parçadan hareketle aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

Aşağıda La Fontaine’ in “Aşırı Gitmek Yok” adlı şiirinden bir bölüme yer verilmiştir:
Bütün canlılar arasında
İnsandan beteri var mı ölçüyü kaçırmakta?
Küçük büyük hepimizi
Bu bakımdan sorguya çekmeli.
Tek kişi bulunur mu, sanmam
Aşırı gitmemiş hayatında.
Söylemesi kolay, hep söyleriz:
Ne az, ne çok,
Aşırı gitme yok, deriz.
Deriz, ama bir yoklayın kendinizi:
Çok söyler az tutarız bu sözü.

Şiir ahlaki açıdan değerlendirildiğinde aşağıdakilerden hangisiyle örtüşmektedir?

Bugün dünyanın karşı karşıya olduğu savaşlar, şiddet, açlık, gelir dağılımındaki adaletsizlikler, çevre felaketleri, bulaşıcı hastalıklar gibi çok ciddi sorunları vardır. Bu sorunların çözülebilmesi tüm insanların üzerinde uzlaşabileceği değerlere ve bu değerleri adaletle işletecek kurumlarla mümkündür. Çünkü herkesin kendine ait doğrularının olduğu bir dünyada, bu sorunları çözmek mümkün değildir.

Bu parça aşağıdaki sorulardan hangisine cevap niteliğindedir?

Felsefe dersi başlangıcında öğrenci öğretmenine sorular yöneltir ve bir diyalog yaşanır:
Öğrenci: ……..…………………….?

Öğretmen: Ahlak tüm toplumlarda mevcut olduğu için ahlak sistemi olmayan bir toplum yoktur. Dolayısıyla insan eylemlerini konu edinir ve bu eylemin dayandığı temelleri ele alır.
Öğrenci: .….……………………….?
Öğretmen: İyi ve kötünün ne olduğu, evrensel bir ahlak yasasının olanaklı olup olmadığı gibi soruları temele alır ve bunları filozoflar kendi felsefi görüşleri doğrultusunda cevaplandırırlar.

Bu diyaloğun anlamlı bir bütün oluşturabilmesi için boşluklara sırasıyla aşağıdaki sorulardan hangisi getirilmelidir?

Amacımız; bilimsel olanın ayıklanması yolu ile tek bir bilimin yani insanlığın edinebileceği tüm bilgileri; fizik ve psikoloji, doğa bilimleri ve edebiyat, felsefe ve özel bilimler gibi birbirinden tamamen ayrı disiplinlere ayırmaksızın her birini içinde toplayan bir bilimin yaratılmasıdır.

Bu amacı edinmiş bir felsefe disiplininin aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmesi beklenmez?