11. Sınıf Din Kültürü Tarama Testi Test 4

Ömer Nasuhi Bilmen, tefsirinde ayetlerin meallerini sırayla verir, sonra “İzah” başlığı altında daha önce ele aldığı ayet grubunun içerdiği genel manayı zikrederek ayetleri tek tek tefsir eder. Bu arada ayetlerde açıklanmasına ihtiyaç duyduğu kelime ve kavramların kökünü, tekil veya çoğulluğunu, sözlüklerde ve diğer ayetlerde kelimeye yüklenen anlamları kısa ve özlü bir şekilde izah eder. Anlaşılmayacak kadar kısa olmayan tefsirinde uzun açıklamalara da girmez. Ayetlerde ise açıklamaya gerek gördüğü itikadi fıkhi hükümleri, ahlaki esasları, kıssalarla ilgili nakilleri ayrı paragraflar hâlinde kaydeder.

Altı çizili ifadeler Kur’an’ı anlama ve yorumlamada hangi temel ilkeyi öne çıkarmaktadır?

“Böylece sizi orta bir ümmet yaptık ki insanlara şahit olasınız. Resul de size şahit olsun...” (Bakara suresi,
143. ayet.) ayeti hakkında Hz. Peygamber “Orta, adalettir.” buyurarak ayette geçen “orta” kelimesini
“adalet” olarak tefsir etmiştir. (Tirmizî, Kitâbu’tTefsîr, 3.)

Bu durumu en iyi ifade eden yargı aşağıdakilerden hangisidir?

I. Hz. Peygamber’e sorulan bir soru ya da hâdise dolayısıyla bir veya birkaç ayetin yahut bir surenin tamamının nazil olmasına neden olan şeye esbab-ı nüzul denmektedir.
II. Sahabe, Hz. Peygamber’e bir ayet nazil olduğunda bu nüzule sebep olan hadiseyi ve hikmetini,
soru soranın durumunu ve sormasındaki sebebi bilirlerdi.
III. Tefsir ilmi, başlangıçta esbâb-ı nüzulü bilmekten ibaretti. Zira hadis mecmualarının tefsir bölümleri hemen hemen esbâb-ı nüzule tahsis edilmiştir.
IV. Kur’an tefsiriyle ilgilenen âlimlerin birçoğunun tespitine göre bir ayetin esbâb-ı nüzulü bilinmedikçe onun gerçek manasını anlamak mümkün değildir.
V. Sahabe devrinden sonraki kimselerin ayetleri tefsir ve izahtan çekinmelerinin en büyük sebebi
hükümlerle sebepler arasındaki irtibatı tam bilememeleridir.

Yukarıdaki yargılardan hangileri Kur’an’ı anlamada esbâb-ı nüzulün önemini vurgulamaktadır?

(I) Tefsir, önceleri Peygamberimizin ayetler hakkındaki açıklama ve yorumlamalarından ibaretti.
Bu bilgiler ilk nesiller tarafından hadisler şeklinde kaydedilmiş ve ayetlerden ayrı rivayet olarak aktarılmıştır. (II) Bu rivayetler; ayetleri önceleyen olaylara, ilgili ayetlerin doğrudan kimi muhatap aldığına, inen ayetlerin onları duyanlarda oluşturduğu etkilere, ayetleri ilk duyanların onları nasıl anladıklarına dair bilgiler içermektedir. (III) Sonraki nesiller açısından ayetlerin indiği ortamlar hakkında bundan başka bilgi edinme yolu bulunmamakla birlikte onlar ayetleri bu rivayetler vasıtasıyla açıklamaktadır. (IV) Kur’an’ın belirli bir şekilde anlaşılmasında ve dolayısıyla İslam geleneğinin tarihteki şeklini almasında Hz. Peygamber’in kişiliği ve hatta Hz. Peygamber’e bağlı olarak ilk neslin Kur’an’ı algılaması ve yorumlaması belirleyici olmuştur. (V) İmam Matüridî de tefsire getirdiği tanımda bunu vurgulamış, tefsirin sahabeye özgü bir faaliyet olduğunu belirtmiştir.

Numaralandırılmış cümlelerden hangisi/hangileri Kur’an’ı anlamada hadisin önemine işaret etmektedir?

Bağlam, bir sözün ortaya çıktığı koşulları bilmek demektir. Bu bilgi, ayetlerin doğru anlaşılması açısından önemlidir. Geçmişte söylenmiş bir sözün hangi ortamda, nerede, ne zaman, kim tarafından
kime söylendiği bilinmeksizin anlaşılması neredeyse imkânsız, bu bilgiye sahip olmadan Kur’an ayetlerini anlamaya çalışmanın insanı yanlışa sürüklemesi ise kaçınılmazdır.

Kur’an tefsirinde bağlam bilgisine ulaşmayı sağlayacak bilgi alanı aşağıdakilerden hangisidir?

İçkinin haram kılındığını bildiren ayet (Mâide suresi, 90. ayet.) nazil olunca Hz. Peygamber’e önceden
içki içip ölmüş olanların durumu hakkında soru sorulmuş ve bunun üzerine “İman edip güzel amel
işleyenlere tattıklarından dolayı hiçbir suç yoktur…” ayeti (Mâide suresi, 93. ayet.) nazil olmuştu. Fakat
bir rivayete göre Osmân b. Muz’un ve Amr b. Ma’dikerib adlı kişiler yukarıdaki ayete dayanarak içkinin
mübah olduğunu söylemeye kalkışmışlardı. Hâlbuki bu ayet, içki ayeti hakkında sahabenin zihninde beliren bir tereddüdü gidermek için nazil olmuştur.

Metne göre nüzul sebeplerini bilmenin Kur’an’ı anlamaya nasıl katkısı bulunmaktadır?

“Ey iman edenler! ... İyilik ve Allah’a karşı gelmekten sakınma konusunda yardımlaşın, günah ve düşmanlık üzerine yardımlaşmayın. Allah’tan korkun…” (Mâide suresi, 2. ayet.) ayeti nazil olunca sahabeden bazıları bu ve başka ayetlerde geçen “iyilik”in tam olarak ne anlama geldiği hakkında soru sormuş, Hz. Peygamber de onlara “İyilik, güzel ahlaktır.” (Müslim, Birr, 14.) diye cevap vermiştir.

Bu çerçevede hadisin Kur’an’ı anlamadaki yeriyle ilgili,

I. Kelimenin sözlük anlamıyla ayet açıklanmıştır.
II. Fiili değil sözlü bir tefsir ortaya konulmuştur.
III.Bir kavram tarif edilerek tefsir yapılmıştır.
IV. Ayeti anlama sorunu ortadan kaldırılmıştır.
V. Hadis yoluyla Kur’an tefsirine katkı yapılmıştır.

yargılarından hangisi/hangileri yanlıştır?

(I) Sahabe, Kur’an ayetlerinin izahını ya Hz. Peygamber’den işitmek suretiyle ya da kendi içtihatlarıyla
yapmışlardır. (II) Onlar, aralarında ilim bakımından büyük farklar olduğu gibi fazilet bakımından da eşit
değillerdi. (III) Çoğu kere ayetlerin nüzul sebeplerini anlatmak suretiyle ilgili ayetlerin açıklamasını yapmışlardır. (IV) Kendi içtihatlarıyla yapmış oldukları yorumlarda genel olarak ya dil ya da dinî yöne
önem vermişlerdir. (V) Ayetteki dinî anlamda yanlış anlaşılan bir konuyu açıklığa kavuşturmak için bazı
sahabiler ayetin anlamını sınırlama yolunu, bazısı da tarihî bir yol takip etmiştir.

Numaralandırılmış cümlelerden hangisi/hangileri sahabenin tefsirdeki rolüyle ilgili değildir?

Mâide suresi 89. ayetinde yemin kefaretinden bahsedilmekte ve ayetin son kısmında da “... Bunları bulamayan üç gün oruç tutar. Yemin ettiğiniz takdirde yeminlerinizin kefareti işte budur...” buyrulmaktadır. Sahabeden Abdullah İbn Mesud bu ayetin tefsirinde üç gün orucun “art arda” tutulacağını belirtmiştir. Hanefiler, onun bu açıklamasına dayanarak yemin kefareti olarak tutulacak üç günlük orucun peş peşe olması gerektiğine hükmetmişlerdir.

Buna göre sahabenin tefsirdeki rolüyle ilgili,

I. Kur’an’ın her ayetiyle ilgili yorumlar ortaya koymuşlardır.
II. Yaptıkları tefsirlerle fıkhi ekollerin görüşlerini etkilemişlerdir.
III.Kısa ama ayeti anlamada etkisi büyük izahlar yapmışlardır.
IV. Genellikle fıkhi konularla ilgili ayetleri tefsir etmişlerdir.
V. Ayetlerle ilgili açıklamalarını yazılı olarak nakletmişlerdir.

yargılardan hangisi/hangileri doğrudur?

(I) Sahabe; Kur’an’ın maksat ve hedefini idrak edebiliyor, onu genel olarak anlayabiliyordu. (II)
Bununla beraber aralarında anlayış ve idrak farkları olması tabii idi. (III) Nüzul sebeplerine vâkıf oldukları için, olayları ve sebepleri müşahede edip olaylarla hükümler arasında münasebet kurabiliyorlardı. (IV) Onlar bir ayetin tefsirini Kur’an’da bulamayınca Hz. Peygamber’in sünnetine ve hadislerine müracaat ederler, orada da bir şey bulamazlarsa içtihat ve re’y ile amele yönelirlerdi. (V) Onlar Kur’an’ı anlamakta insanların en muktediri sayılır. Çünkü Kur’an, Arapça olarak ve onların belagat üsluplarıyla nazil olmuştu.

Numaralandırılmış cümlelerin hangilerinde sahabeyi tefsir alanında öne çıkaran iki önemli gerekçe yer almaktadır?