11. Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Kur’an’da Bazı Kavramlar Test 5

Kur’an’ın bazı ayetlerinde ilk bakışta tam olarak anlaşılmayan ve adına mücmel denilen kapalı ifadeler yer almaktadır. Örneğin “Böylece sizi orta bir ümmet yaptık ki insanlara örnek olasınız...” (Bakara suresi, 143. ayet) ayeti indiği zaman Hz. Peygamber ayette geçen orta kelimesinin “ölçülü, dengeli” anlamına geldiğini belirtmiştir.

Bu durum Hz. Peygamber’in;

I. tebliğ,
II. tebyin,
III. uyarıcı,
IV. örnek olma

görevlerinden hangilerinin kapsamına girer?

“Kim doğru yolu seçerse kendi iyiliği için seçmiştir, kim de saparsa kendi zararına sapmış olur. Hiç kimse başkasının günah yükünü üstüne almaz. ...”
(İsrâ suresi, 15. ayet)

Verilen ayette hidayet kavramının hangi yönü vurgulanmaktadır?

“Onlar (takvâ sahipleri) bollukta da darlıkta da Allah yolunda harcarlar, öfkelerini yenerler, insanları affederler. Allah işini güzel yapanları sever. Onlar çirkin bir şey yaptıkları veya kendilerine kötülük ettikleri zaman Allah’ı hatırlarlar da hemen günahlarının bağışlanmasını dilerler. Zaten günahları Allah’tan başka kim bağışlayabilir ki? Onlar, yaptıklarında bile bile ısrar etmezler.”
(Âl-i İmrân suresi, 134 ve135. ayetler)

Bu ayetlerde takva sahiplerinin özellikleri ile ilgili aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

Çocukluğumda okuldan arta kalan zamanı babamın terzi dükkânında ona yardım ederek geçirirdim. Her gün ikindi saatinde dükkânımızın önünden yaşlı birisi ellerinde kutu kutu kibritle geçerken bize yaklaşır ve gülümseyerek selam verirdi. Babama kim olduğunu sorduğumda ona ‘kibritçi dede’ diyebileceğimi söyledi. Kibritçi dede işine ve insanlara saygı duyar, sattığı kibritleri kalitesine göre ayırır, müşterilerine de bunu güzelce izah ederdi. Kibritçi dede arada dükkânımıza girer ve bizimle biraz oturup sohbet ederdi. Babam bazen kibrit satın alır ve değerinden daha fazla para vermek istediğinde asla kabul etmezdi. Bu durum yıllarca böyle devam etti. Bir gün kibritçi dede alıştığımızın dışında bir vakitte dükkânımıza geldi. Sürekli gülümseyen yüzü bir başka gülüyordu o gün. Üzerinde Türk bayrağı rozetli bir kıyafet vardı. Ben ve babam çok şaşırmıştık. Soluk kıyafetlerle görmeye alıştığımız kibritçi dede çok şık görünüyordu. Kibritleri satarak biriktirdiği parayla hacca gidiyormuş. Hepimizin gözleri dolmuştu. Kibritçi dedeyle helalleştik ve onu uğurladıktan sonra babam bana dönerek şunları söyledi: “Kibritçi dedenin hacca gitme konusundaki verdiği mücadele büyük bir sabırdır. Sabır ise en güzel nefis terbiyesidir. O inancındaki samimiyeti sayesinde bunu başardı.”

Bu metinde altı çizili yerlerde sırasıyla aşağıdaki kavramlardan hangilerine değinilmiştir?

“İşini güzel yaparak kendini Allah’a veren ve İbrahim’in, Allah’ı bir tanıyan dinine tâbi olan kimseden kimin dini daha güzel olabilir! Ve Allah İbrahim’i dost edinmiştir.”
(Nisâ suresi 125. ayet)

Verilen ayette altı çizili yer ‘ihsan’ kavramının anlamlarından biridir.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu kavramı açıklar nitelikte bir söz değildir?

Tabloda Kuran’da geçen bazı kavramlar örnek ayetlerle birlikte verilmek istenmiştir.

Buna göre hangi iki kavramın yerleri değiştirilirse eşleştirme doğru olacaktır?

Sözlükte “arınmak, saflaşmak, kurtulmak” gibi anlamlara gelen ihlas kelimesi, terim olarak “ibadet ve iyilikleri riyadan ve çıkar kaygılarından arındırıp sadece Allah için yapmak” demektir. İslami literatürde ihlas daha geniş olarak şirk ve riyadan, bâtıl inançlardan, kötü duygulardan ve çıkar hesaplarından kalbi temizlemeyi, her türlü hayırlı faaliyete iyi niyetle yönelmeyi ve her durumda yalnızca Allah’ın rızasını gözetmeyi ifade eder.

Buna göre aşağıdaki ayetlerden hangisi metindeki bilgiler ile ilişkilendirilemez?

Prof. Dr. İhsan Süreyya Sırma, öğrencilik yıllarında yaşadığı bir anısını şöyle anlatıyor;

“Paris’teki Müslüman Talebe Cemiyetinde her Pazar seminer olur ve genellikle seminerleri Muhammed Hamidullah hocamız yapar, biz de dinleyici olurduk. Bir kış günüydü ve o pazar nöbet bendeydi. Güzel ve lapa lapa kar yağıyordu. Saat 14.00’te dernek evine vardım; mekânı süpürdüm ve sobayı yaktım. Saat 14.15’te hoca geldi. Henüz hiç kimse yoktu. Hocayla birlikte öğrenci arkadaşları beklemeye başladık. Saat 14.30 oldu; hiç kimse yok. Kendi kendime, ‘Madem saat doldu hâlâ hiç kimse gelmedi, o halde sobayı söndüreyim, gidelim.’ dedim ve sobayı söndürmek için eğildim. Bunun üzerine Hamidullah hocam, sert bir tonla, ‘Ne yapıyorsun?’ diye bana seslendi. Beni yanına çekti ve karşısına oturtarak seminerine başladı. Tam kırk beş dakika, beş yüz kişi dinliyormuş gibi konusunu anlattı sonra da bana şöyle dedi: ‘Bugün burayı kimse gelmedi diye kapatırsak, bir daha burası açılmaz!’”

Parçada anlatılan olayda Muhammed Hamidullah’ın tutumunu ifade eden kavram aşağıdakilerden hangisidir?

Kur’an-ı Kerim’de sık geçen bazı temel kavramlar vardır. Bunları bilmek ve öğrenmek Kur’an’ı dolayısıyla da İslam’ı doğru öğrenebilmek ve yaşayabilmek açısından büyük önem taşımaktadır. Bu kavramlardan bazıları; hidayet, ihsan, ihlas, takva, cihat, sırat-ı müstakim ve salih amel kavramlarıdır.

Buna göre aşağıdaki ayetlerden hangisi diğerlerinden farklı bir kavram ile ilgilidir?

Kuran’da geçen bazı kavramların kısa tanımları aşağıdaki gibidir.

I. Allah’a karşı sorumluluğun bilincinde olup günahlardan kaçınmaktır.
II. İşini ve emeğini güzel yapmaktır.
III. Gösterişten uzak samimi bir yaşam sürdürmektir.
IV. İnkâr karanlığından iman aydınlığına çıkmaktır.

Buna göre, tanımı verilen kavramlar aşağıdakilerden hangisinde doğru bir sıralamayla verilmiştir?