11. Sınıf Tarih Tarama Testi Test 1

Harita incelendiğinde Osmanlı Devleti ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

Zitvatorok Antlaşması ile Osmanlılar, Macaristan’da durumunu korumuş hatta Eğri ve Kanije adlarında iki yeni beylerbeylik oluşturmuştur. Fakat Osmanlılar; eski Macaristan Krallığı’ndan, Habsburglar’da kalan yerler üzerindeki iddialarından ve bunun için ödenen yıllık 30 bin altın vergiden vazgeçmiştir. Bu durum, Habsburglar karşısında Osmanlılar için açıkça bir gerileme ifade etmiştir. Osmanlı padişahının, rakibini “Caesar” unvanıyla kendisiyle eşit bir hükümdar olarak tanıması ve antlaşmayı yirmi yıl için imzalaması, Osmanlı Devleti’nin artık Kanuni Sultan Süleyman Dönemi’ndeki büyük iddialarından vazgeçtiğini göstermiştir.

Buna göre Osmanlı Devleti için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Yukarıdaki harita incelendiğinde,

I. Karadeniz, Marmara ve Azak Denizi bir iç deniz hâline gelmiştir.
II. Doğu Akdeniz Osmanlı hâkimiyeti altındadır.
III. Osmanlı Devleti’nin doğu sınırı Basra Körfezi’ne kadar ulaşmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Aşağıdaki görselde XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti’nin ilişki kurduğu devletler ve bu ilişkilerin temel özellikleri verilmiştir.

Verilen görsel incelendiğinde XVII. yüzyılda Osmanlı Devleti ile ilgili,

I. İran’la yaşanan sorunlar hem dinî hem de siyasi niteliktedir.
II. Genellikle sınır sorunları ve toprak anlaşmazlıkları yaşanmıştır.
III. Lehistan ve Rusya ilişkilerinde Ukrayna Kazakları sorun oluşturmaktadır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Otuz Yıl Savaşlarının sonunda imzalanan 1648 tarihli Westphalia (Vestfalya) Antlaşması ile Kutsal Roma Germen İmparatorluğu içindeki prenslikler bağımsız devletler hâline geldiler. Antlaşmaya göre Alman prensliklerinin onayı olmadan imparator vergi ve asker toplayamayacak, kanun koyamayacak ve savaş ilan edemeyecekti. Diğer yandan Hollanda ve İsviçre’nin bağımsızlığı bütün taraflarca tanınacak ve Protestanlığın yanı sıra Kalvenizmin varlığı da kabul edilecekti. Westphalia Antlaşması’yla Avrupa’da kendi yasalarına göre davranan, kendi ekonomik ve siyasal çıkarlarını izleyen, istediği tarafta yer alan, ittifaklar kuran ve bozan modern bağımsız devletler dönemi başladı. Bu yönüyle söz konusu antlaşma, modern diplomasinin ve uluslararası ilişkilerin de başlangıcı olarak kabul edildi.

Bu metne göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Osmanlı denizcilik tarihinde kadırgaların hâkim olduğu birinci döneme, Barbaros Hayreddin Paşa damgasını vurdu. Barbaros’a göre yelkenli büyük gemiler rüzgârlı havalarda daha hızlı yol alsalar bile Akdeniz’de yaz mevsiminin uzun sürmesi ve bu aylarda havanın durgun gitmesi sebebiyle uzun bir süre bu gemiler adeta hareketsiz kalıyordu. Yine bu gemiler, kürek ağırlıklı kadırgalar gibi koylarda ve küçük limanlarda kullanılmaya elverişli değildi. Bu sebeple XVII. yüzyılın sonlarına kadar Osmanlı donanmasının bel kemiğini kadırga sınıfı gemiler oluşturdu. İkinci dönemin en önemli gemisi kalyondu. Kadırgaya göre daha uzun bir gövdeye sahip olan kalyonlar, kadırgadan farklı olarak büyük yelkenlere ve toplara sahipti. Büyük oldukları için daha fazla insan taşıyabilen kalyonların manevra kabiliyeti kısıtlıydı ve kadırgalar gibi süratli hareket edemiyordu. Bu nedenle XVI. yüzyılın ortalarından itibaren gemi inşasında kalyonlara üstünlük sağlayan yeni özellikler kazandırıldı. Özellikle Girit Seferleri sırasında Osmanlılar, Venediklilerin karşısında hafif kalan kadırgaların yerine kalyon yapımına ağırlık verdi.

Bu metne göre Osmanlı gemiciliğiyle ilgili olarak aşağıdaki değerlendirmelerden hangisi yapılamaz?

“Ülkem için büyük hayallerim var. Ülkemin kalkınmasını sağlamak için Avrupa ülkelerine gittim ve incelemelerde bulundum. Reformlar gerçekleştirerek ülkemi kalkındırdım ve önüne hedefler koydum. Bu hedeflerim arasında sıcak denizlere ulaşmak ve Baltık Denizi’ne hâkim olmak vardır. Baltık Denizi’ne hâkim olmak için İsveç; Balkanlar ve Orta Avrupa’ya hâkim olmak için ise Lehistan üzerinde hâkimiyet kurmak gerekecektir. En önemli hedefim, Osmanlılardan Kırım’ı alıp Karadeniz’e ulaşmaktır. Daha sonra ise Balkanları ve Boğazları alarak Ege ve Akdeniz’e inip dünyada söz sahibi olmak istiyorum. Eğer Fransa ve İngiltere Osmanlı topraklarında yayılmak isterse kendi çıkarlarımız için Osmanlı Devleti’ni korumalıyız. Ülkem, Kafkasya ve Orta Asya’da genişlemeyi de ihmal etmemelidir.”

Rus Çarı I. Pedro

Buna göre, Rus Çarı I. Petro’yla ilgili olarak,

I. Yayılmacı bir politika belirlemiştir.
II. Hedeflerine diplomatik yollarla ulaşma amacındadır.
III. Islahatçı bir anlayışa sahiptir.

çıkarımlarından hangileri yapılabilir?

Yukarıdaki tarih şeridi incelendiğinde Osmanlı Devletiyle ilgili olarak;

I. iç sorunların yaşandığı,
II. dış politikada değişimlerin olduğu,
III. ekonomik tavizler verildiği

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

Fransız siyaset adamı Markisi, 1736 -1739 Osmanlı ve Avusturya - Rusya Savaşlarının devam ettiği yıllarda çağdaşlarıyla aynı duyguları paylaşıyordu. Türk Devleti’nin taksimi konusuna eğilenlerin kaleminden ilk kez çıkan cömert fikri şöyleydi:

Fransız siyaset adamı Markisi’nin düşüncelerinden yola çıkarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Verilen harita incelendiğinde,

I. Kırım Hanlığı ve Azak Denizi Osmanlı Devleti’nin sınırları dışında bulunmaktadır.
II. Marmara ve Ege Denizi’nde Osmanlı hâkimiyeti devam etmektedir.
III. Balkan coğrafyasında Osmanlı Devleti varlığını sürdürmektedir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?