11. Sınıf Tarih Tarama Testi Test 6

13 Temmuz 1878’de imzalanan Berlin Antlaşması’nın aşağıdaki maddelerinden hangisi Osmanlı Devleti’nin iç işlerine müdahale edildiğinin kanıtı olarak gösterilemez?

1878 Berlin Kongresi’nden sonra Bulgaristan, Makedonya Sorunu’nu uluslararası bir sorun hâline getirmeye çalışmıştır. Avrupalı devletler de bu sorunu, Şark Meselesi’nin bir parçası olarak görmüştür. Sınırların tam çizilememesine rağmen Makedonya coğrafyasında çeşitli din, dil ve ırklar bir arada yaşamıştır. Bu nedenle Makedonya, XIX. yüzyılın ilk yıllarından itibaren milliyetçilik akımının etkisiyle pek çok sosyo-ekonomik sıkıntıya sahne olmuştur. Makedonya için özellikle 1878-1910 yılları arasında Bulgaristan, Sırbistan, Yunanistan ve Romanya siyasi propaganda yürüterek silahlı çatışmalara girmiştir.

Buna göre Makedonya Sorunu’nun yaşanmasında;

I. Osmanlı Devleti’nin ıslahatçı uygulamaları,
II. Makedonya’daki toplumsal yapının özellikleri,
III. Hem Avrupa hem de Balkan devletlerinin ilgi odağı olması

durumlarından hangilerinin etkili olduğu savunulamaz?

1798’de Napoleon’un Mısır’ı işgal etmesi, Osmanlı Devleti ile Avrupalı devletlerin büyük tepkisine neden olmuştur. Bu sorunu tek başına çözemeyeceğini düşünen Osmanlı Devleti, İngiltere ve Rusya’nın desteğini alarak Fransa’ya savaş ilan etmiştir. Böylece Osmanlı Devleti, ilk defa topraklarını işgal eden bir ülkeye karşı Avrupalı devletlerle iş birliğine gitmiştir.

Buna göre,

I. Napoleon, yayılmacı bir anlayışla hareket etmektedir.
II. Osmanlı Devleti Balkanlardaki egemenliğini koruma amacındadır.
III. Fransa’nın Kuzey Afrika’da varlık göstermesi Rusya ve İngiltere’yi rahatsız etmiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

XIX. yüzyıl başında Mehmet Ali Paşa, Osmanlı toprağı olmasına rağmen Mısır üzerinde söz sahibi olan Kölemen beylerinin etkisini ortadan kaldırarak Mısır’ın tek hâkimi hâline gelmiştir. Bundan sonra Mısır çevresinde nüfuzunu yaymaya çalışmıştır. Mehmet Ali Paşa, Osmanlı Devleti’nin bir türlü sonuçlandıramadığı Hicaz’daki Vehhabi İsyanı’nı 1818’de bastırarak hac yolunu açmış ve İslam dünyasında saygınlık kazanmıştır. Bu nedenle Osmanlı Devleti, Mehmet Ali Paşa’ya Hicaz ve Habeş valiliklerini de vermiştir. Sultan II. Mahmut, Mora İsyanı’nı bastıramayınca Girit ve Mora valilikleri karşılığında Mehmet Ali Paşa’dan yardım istemek durumunda kalmıştır.

Buna göre Mehmet Ali Paşa ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Vehhabilik; XVIII. yüzyılın ortalarında, Suudi Arabistan’ın Necd Bölgesi’nde yeni bir dinî akım olarak ortaya çıkmıştır. Özellikle tevhit inancına yönelik farklı görüşleriyle bazı âlimlerin tepkisini çeken Muhammed b. Abdülvehhâb, vehhabiliğin kurucusudur. Kısa sürede Suud ailesinin desteğini alan Abdülvehhâb, Riyad’a hâkim olmuştur. XIX. asrın ilk yıllarından itibaren Suudi-Vehhabi ittifakı; kuzeyde Irak ve Suriye, güneyde Umman ve batıda Hicaz topraklarına doğru yayılmaya başlamıştır.

Bu bilgilere göre Vehhabilik ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

Tablo: Osmanlı Devleti ve Rusya Arasında Yapılan Savaşlar ve Antlaşmalar

Verilen tabloya göre,

I. Antlaşmalarda Batılı devletler arabulucu olmuştur.
II. Rusya, Osmanlı Devleti’ne denizlerdeki üstünlüğünü kabul ettirmiştir.
III. Taraflar arasında 110 yıllık süreçte kalıcı barış ortamı sağlanamamıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

• 1774 Küçük Kaynarca Antlaşması’yla Rusya, ilk defa Karadeniz’e çıkma ve serbestçe ticaret yapma hakkı elde etmiştir. Böylece Boğazlar devletlerarası hukukun konusu olmaya başlamıştır.
• Napoleon’un 1798’de Mısır’ı işgal etmesi üzerine Rus savaş gemileri ilk defa Boğazlardan serbestçe geçmiştir.
• Osmanlı Devleti, İngiltere ile 1809’da imzaladığı Kal’a-i Sultaniyye (Çanakkale) Antlaşması’yla barış zamanında Boğazların yabancı savaş gemilerine kapatılacağını İngiltere’ye kabul ettirmiştir.
• Mehmet Ali Paşa İsyanı’nda Rusya, İstanbul Boğazı’ndan geçerek Osmanlı Devleti’ne yardım etmiştir.
• Osmanlı Devleti ile Rusya arasında 1833 yılında Hünkâr İskelesi Antlaşması imzalanmıştır. Bu antlaşmayla Rusya, Boğazlardan gelecek her türlü tehlikeye karşı korunmuş ve Boğazların kontrolünde söz sahibi olmuştur.
• 1841’de Londra Boğazlar Konferansı toplanmıştır. Burada imzalanan antlaşma ile Osmanlı Devleti’nin barış zamanında Boğazları yabancı savaş gemilerine kapalı tutması kabul edilmiştir. Böylece Boğazlardan geçiş sadece Osmanlı hukuk kuralları veya Osmanlı Devleti ile diğer devletlerarasında yapılan ikili antlaşmalarla düzenlenmesi aşamasından çıkmıştır.

Verilen bilgilere göre Boğazlar Sorunu ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

I. Durum: Rusya’nın, 1833 Hünkar İskelesi Antlaşması ile Karadeniz’de güvenliğini sağlaması üzerine İngiltere’nin başını çektiği Avrupalı devletlerin müdahalesi ile 1841’de Londra Boğazlar Antlaşması imzalanmış ve Boğazlardan geçiş uluslararası bir statü kazanmıştır.

II. Durum: İngiltere Kralı VII. Edward ile Rus Çarı II. Nikola, 1908’de Reval’de bir araya gelmiş ve Boğazlar ile Makedonya konularında Osmanlı Devleti aleyhine kararlar almışlardır.

Bu iki durum birlikte düşünüldüğünde aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

I. Balkan Savaşı sonunda 30 Mayıs 1913 tarihinde imzalanan Londra Antlaşması maddeleri şunlardır;

• Midye-Enez hattı Osmanlı-Bulgar sınırı olmuştur.
• Trakya ve Edirne Bulgaristan’a bırakılmıştır.
• Güney Makedonya, Selanik ve Girit Yunanistan’a verilmiştir.
• Sırbistan, Kuzey ve Orta Makedonya’yı almıştır.
• Silistre ise Romanya’ya bırakılmıştır.
• Arnavutluk’un bağımsızlığı kabul edilmiştir.

Buna göre,

I. Bulgaristan Marmara Denizi’nde kıyı elde etmiştir.
II. Osmanlı Devleti’nin Balkanlardaki varlığı büyük ölçüde sona ermiştir.
III. Osmanlı Devleti’ne başkentlik yapmış bir şehir elden çıkmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Birinci Dünya Savaşı’nın yaklaştığı günlerde Osmanlı tahtında V. Mehmet Reşat, hükûmette ise İttihat ve Terakki Fırkası bulunuyordu. Devlet yönetimine hâkim olan İttihat ve Terakki Fırkasının ileri gelenleri dünyanın hızla bir savaşa sürüklendiğini görüyor ve ayakta kalabilmek için İtilaf veya İttifak gruplarından birine katılmak gerektiğini düşünüyorlardı. Bu nedenle daha savaş başlamadan İngiltere ve Fransa ile ittifak girişiminde bulunmuşlardı. Ancak Osmanlı topraklarına göz dikmiş olan bu devletlerden olumlu bir cevap alamamışlardı. Bunun üzerine başta Harbiye Nazırı Enver Paşa olmak üzere İttihat ve Terakki liderleri Almanya’ya yaklaşmışlardı.

Bu duruma göre,

I. Padişah, olası bir savaşta tarafsız kalmayı düşünmektedir.
II. İttihat ve Terakki ilk başta İtilaf grubu içinde savaşa girmeyi planlamıştır.
III. Mevcut şartlar Osmanlı Devleti’ni İttifak grubuna yaklaştırmıştır.

yargılarından hangilerine ulaşılamaz?