İslam dininin en temel esası olarak kabul edilen tevhid inancı, Allah’ın bir olduğuna, eşi ve benzerinin bulunmadığına ve sadece O’na ibadet edileceğine inanmak anlamlarına gelir. Müslümanların hayatının her alanına etki eden bu inancın mimarideki yansımalarını Mimar Sinan’ın inşa ettiği camilerde görmek mümkündür. Nitekim onun en büyük hayali, bir mekânı tam bir kubbe ile kapatarak cami mimarisini tevhide ulaştırmaktı. Bu amaçla yaptığı eserlerinde bunun denemelerini yaptı ve nihayet ustalık eserim dediği Selimiye Camii’nde bu amacına ulaştı.

Kubbe Çeşitleri:

Tam (ana) kubbe: Görselde 1 rakamı ile işaretlenmiş, yarım küre şeklindeki ana mekânı örten yapıdır.

Yarım kubbe: Görselde 2 rakamı ile işaretlenmiş, orta kubbenin ağırlığını yan duvarlara aktaran, dörtte bir küre biçimindeki örtü sistemlidir.

Buna göre aşağıdaki cami kubbelerinden hangisi Mimar Sinan’ın hedefine ulaştığı eserine aittir?

Kaşgarlı Mahmud, Divân-ü Lügâti't-Türk adlı eserine besmele, Allah’a hamd ve Hz. Peygambere övgüyle giriş yapmıştır.

Bu durum aşağıdakilerden hangisinin göstergesidir?

Verilen görselde;

I. hat,

II. ebru,

III. tezhip,

IV. minyatür

sanat dallarından hangilerine yer verilmiştir?

Görselde örneği verilen dua meydanı bir diğer adıyla dua kubbesi; 16. yüzyılda arasta, bedesten, çarşı gibi ticarî yerlerin merkezî konumunda inşa edilen yapılardır. Sabah namazında camide buluşan esnaf, namazdan sonra bu mekânda toplanır, kendi aralarından seçtikleri ilmine güvenilir bir kişinin (duacı) önderliğinde doğruluk yemini ile helâl ve bereketli kazanç
elde etmek için dua eder ve sonra dükkânlarını açardı.

Bu metinden dua kubbesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Verilen görselden Mimar Sinan ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

“Allah” lafzı Türkçede, özellikle günlük konuşma dilinde değişik tonlamalar, ikilemeler ve tekrarlarla birçok duygu dile getirilirken sıklıkla kullanılır. Örneğin; şaşırma durumunda “Allah Allah!”, hayret edildiğinde “Allah Allaah!”, sevinç duyulduğunda “Allaaaaaaaah!”, bir şeyden korkulduğunda “Allahıııım!”, düşmana saldırırken ise “Allah Allah Allah!” denir. Bu durum Türk insanının duygu ve inanç dünyasıyla ilgili fikir vermesi bakımından da önemlidir.

Bu metinden aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir?

Osmanlı Dönemi'nin önemli kültürel değerlerinden biri olan aşiyanlar, görseldeki gibi kamu binaları ile anıtsal yapıların dış cephelerine serçe, kumru, güvercin gibi kuşların korunması ve barınması amacıyla inşa edilen mimari eserlerdir. Aşiyanlar, yapıların hem rüzgârdan korunaklı hem de güneş alan cephelerine inşa edilirdi. Bu sayede kuş varlığının korunmasına katkıda bulunurdu.

Metinde sözü edilen geleneğin ortaya çıkmasında aşağıdaki hadislerden hangisinin etkili olduğu söylenebilir?

İslam dininin beden ve çevre temizliğine verdiği önemin bir sonucu olarak ortaya çıkan çeşitli mimari eserler vardır. Bu eserler modern su şebekelerinin olmadığı, suyun evlere kadar ulaşmadığı dönemlerde insanların hayatını kolaylaştırmıştır.

Buna göre;

I. hamam,

II. sebil,

III. cami,

IV. han

yapılarından hangileri sadece bu amaçla inşa edilmiştir?

Edirne’de bulunan Selimiye Camii, Mimar Sinan’ın önemli eserlerinden biridir. Bu caminin 31.25 metre çapındaki tek kubbesi Allah’ın tek olduğuna işaret eder. Benzer şekilde, caminin pencerelerinin beş kademeli oluşu İslam’ın beş şartını, Selimiye Külliyesi’ndeki toplam otuz iki kapı İslam’ın otuz iki farzını, arka minarelerde altı yolun olması imanın altı şartını
temsil etmektedir.

Bu parçadan Selimiye Camii ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

Görselde örnekleri verilen sadaka taşları Osmanlı döneminde oldukça yaygın olan bir çeşit yardım kumbarasıdır. Sadakayı verenle alanın birbirini görmemesini sağlayan bu taşlar ihtiyaç sahiplerinin kolaylıkla ulaşabilecekleri cami avluları, hastane, çarşı gibi yerlerde inşa edilirdi. Genellikle 20-40 cm kadar çapı, 1 veya 1,5 m kadar boyu olan bu taşların üst kısmında küçük bir oyuk bulunurdu. Bu oyuklara ihtiyaç sahiplerine yardımda bulunmak isteyen kişi para bırakırdı. Yardıma ihtiyacı olan da buralardan ihtiyacı kadar parayı alırdı. Böylece sadakayı verenin gurura kapılmasının, alanın ise incinmesinin önüne geçilmiş olurdu.

Bu metinden sadaka taşlarıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?

Ahmet’in günlüğünde sırasıyla caminin bölümlerinden hangilerine değinilmiştir?

Görselden hareketle Mustafa Itrî ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Günde beş defa okunan ezanlar her namaz vakti için farklı makamlarda okunur. Örneğin sabah ezanının saba makamında, akşam ezanının ise segâh makamında okunması gelenek hâline gelmiştir.

Bu durum din ile aşağıdakilerden hangisi arasında etkileşim olduğunu gösterir?

İçinde Allah lafzının geçtiği, dua ve temenni gibi çeşitli duyguları ifade için kullanılan bazı kelime, ikileme veya cümleler Türkçede yaygın olarak kullanılmaktadır.

Buna göre aşağıdaki ifadelerden hangisi bir iş sonuçlanınca kullanılır?

Bu ifadelerde aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

İslamiyet’in etkisiyle gelişen Türk edebiyatının ilk ürünleri, ilk Müslüman Türk devleti olan Karahanlılar zamanında ortaya çıkmıştır. Bu dönemde yazılan eserlerin genel özellikleri şu şekildedir:

• İslamiyet öncesi kültür ile İslam kültürü birlikte görülür.

• Dilde Arapça ve Farsça sözcükler görülmeye başlar.

• Yeni Müslüman olan halka İslam’ı anlatma ve halkı eğitme amacı esas alınır.

• İnsanları hırs, kin, bencillik gibi özelliklerden uzaklaştırma ve bu sayede onlara doğruluk, sabır, cömertlik gibi davranışlar

kazandırma çabası ön plandadır.

Bu metinden, İslami Türk edebiyatı ile ilgili,

I. Dinin benimsenmesine katkısı olmuştur.

II. Türkçenin gerilemesine sebep olmuştur.

III. Eserlerde İslam tarihi ve peygamber kıssalarına yer verilmiştir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Verilenlerden hangileri dinin etkisi ile ortaya çıkan örf ve âdetler arasında yer alır?

Hz. Süleyman’ın Allah’a duası:

“…Ey Rabbim! Beni; bana ve ana-babama verdiğin nimetlere şükretmeye ve hoşnut olacağın iyi işler yapmaya sevk et ve

beni rahmetinle iyi kullarının arasına kat!” (Neml suresi, 19. ayet)

Bu ayetten hareketle Hz. Süleyman ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?

Bu dizelerde, Mescid-i Aksâ ile ilgili;

I. Hz. Süleyman zamanında inşa edildiği,

II. Birçok din için önemli bir mekân olduğu,

III. Çevresinin mübarek kılındığı

bilgilerinden hangilerine ulaşılabilir?

Bu görselden Yunus Emre ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

İslam’ın etkisiyle dile girmiş cennet, cehennem, ezan, dua, namaz, günah, sevap gibi kelimeler günlük konuşmalarda sıkça kullanılır. Bu dinî ifadeler aynı zamanda deyim ve atasözlerinde de yer alır.

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi bu duruma örnek olarak gösterilebilir?