5. Sınıf Türkçe Sözcükte ve Sözcük Gruplarında Anlam Test 10

NE KUŞ, NE BÖCEK

Kuşsunuz diyorlar, çocuklarım,
Bir kuşsunuz diyorlar size
Sığınacak kol arayan
Konacak dal arayan
Bir yavru kuş, türkülerde.
Telgrafın tellerine konarsınız
Ezgilere uymak için
Avcılar vurur sizi.
Yeşil başlı ördek olur
Kalırsınız çöllerde
Böyle bir kuş işte!..

Metinde geçen bazı sözcüklerin anlamları aşağıda verilmiştir.

Verilen anlamlardan hangisini karşılayan sözcük metinde kullanılmamıştır?

TÜRKÇEMİZ

Annenden öğrendiğinle yetinme
Çocuğum, Türkçeni geliştir.
Dilimiz öylesine güzel ki
Durgun göllerimizce duru,
Akarsularımızca coşkulu…
Ne var ki çocuğum,
Güzellik de bakım ister!
Önce türkülerimizi öğren,
Seni büyüten ninnilerimizi belle,
Gidenlere yakılan ağıtları…
Her sözün en güzeli Türkçemizde,
Diline takılanları ayıkla,
Yabancı sözcükleri at!

Bu şiirdeki bazı sözcüklerin anlamları aşağıda verilmiştir:

• Küçük çocukları uyuturken hafif sesle söylenen bir tür türkü.
• Sözleri genellikle halk şiiri biçiminde olan, yazanı ve besteleyeni bilinmeyen, halk ezgileriyle oluşmuş bir şarkı türü.
• Bulanık olmayan, pırıl pırıl, temiz.
• Ölen bir kimsenin değerini, iyiliklerini, ölümünden dolayı duyulan acıyı sayıp döken şiir, yazı ya da ezgili şiir.
• Bir şeyi kendisi için yeter bularak daha çoğuna gerek görmemek, daha çoğunu istememek, kanaat etmek, iktifa etmek.

Şiirden yararlanarak anlamları bulunan sözcüklerin ilk harflerini sıraladığınızda hangisi doğru olur?

Aşağıdaki tabloda bazı deyimler verilmiştir. Bu deyimler alt alta yazılırken bir düzen gözetilmiştir.

Örneklerdeki düzen dikkate alındığında boşluklara sırayla hangi deyimler getirilmelidir?

. (I) Koç, koyun, keçi gibi küçükbaş hayvanların arka ayak bileklerinden çıkarılan dört farklı yüzü olan kemiğe aşık; bununla oynanan oyuna da “aşık oyunu” adı verilir. (II) Aşık kemikleri her oyuncudan eşit sayıda, yerde “zıda” adı verilen bir dairenin ortasına tek sıra hâlinde dizilir. (III) Daha sonra oyuncular ellerinde bulunan ve genellikle daha iri ve/veya içi kurşunla doldurulmuş “enek” adı verilen aşıklarını daire içinde bulunan diğer aşıklara vurarak daire dışına çıkarmaya çalışırlar. (IV) Dışarı çıkan aşık atışı yapan oyuncunun olur, dışarı çıkaramama ya da ıska geçme durumlarında oyun sırası diğer oyuncuya geçer. (V) Çatalhöyük kazılarında ele geçen, geçmişinin Neolitik Çağ’a kadar dayandığı bilinen aşıktan Dede Korkut Hikâyeleri’nde ve Divanü Lugati’t-Türk’te söz edilmektedir. (VI) Anadolu’nun bazı yörelerinde aşığın nazardan koruyucu ve hastalık tedavi edici özelliğinin olduğuna inanılmaktadır, bugün yaygın olarak kullanılmakta olan “aşık atmak” ve “cuk oturmak” deyimleri aşık oyunun sözlü kültüre olan katkısıdır.

Aşık oyununun nasıl oynandığını öğrenmek isteyen Beril için numaralandırılmış cümlelerden hangisi önemlidir?

Pamukta fasulye yetiştirmek isteyen Sena, yapmış olduğu araştırmada şu bilgilere ulaşmıştır:

I. Plastik bir kabın içini pamuk ile kaplayalım, üzerine fasulyelerimizi serpiştirelim.
II. Daha sonra fasulyelerimizin üzerini bir miktar pamukla örtelim.
III.Pamuğun üzerine bir miktar su dökelim, pamuk kurudukça da sulamaya devam edelim.
IV.Fasulye yetiştirirken bu bitkinin onlarca faydası olduğunu da unutmayalım.

Fasulye yetiştirmek için Sena’nın bu bilgilerden hangisine ihtiyacı yoktur?

Teknoloji festivalinde model uçak yarışması düzenleneceğine dair aşağıdaki afiş okul panosuna asılmıştır.

Yarışmaya katılmak isteyen 5-C sınıfı öğrencileri hangi bilgileri mutlaka not etmelidir?

Başarılı bir hayat istiyorsanız beyninizi, başarıya götürecek bilgiyle beslemelisiniz. Beyninize hangi konuda çok bilgi girerse sizden o konuda daha fazla fikir çıkar. Her kelime kendisiyle ilgili çağrışım zincirini çalıştırır. Neyi çok düşünürsek kafamızda o çoğalır. Kafamızda çoğalan, beynimizden taşıp hayatımıza da yayılır. Korku da cesaret de tembellik de gayret de hayatımızda böyle büyür.

Bu parçada anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

Biz dili ne kadar iyi tanıyor, dili ne kadar iyi kullanıyorsak iletişimimiz o kadar iyi olacaktır. Dil; bizi başkalarına, başkalarını ve başka nesneleri bize yansıtan bir aynadır. Dili doğru kullanmak, doğru anlamak bu aynayı mükemmelleştirmek demektir. Söyleyiş yanlışları, radyo ve televizyonlarda sıkça rastladığımız dil yanlışlarıdır. Bu yanlışların bazıları bilgisizlik ve eğitimsizlikten, bazıları dikkatsizlikten, bazıları da hızlı konuşmaktan kaynaklanmaktadır.

Bu metinle ilgili verilmek istenen ileti aşağıdakilerden hangisidir?

Konukseverlik Türklerin en önemli özelliklerinden ve Türkleri diğer toplumlardan ayıran değerlerinden biridir. Konuk, Türk toplumunda çok önemlidir. Türklere göre zorlu hayat şartları karşısında insanların konukseverlikleri sayesinde hayatları kolaylaşır, ilişkileri gelişir ve kendilerini güvende hissederler. Her millette olmayan insancıl ve sevecen bir yaklaşım ile hareket eden Türk halkı, eve gelen misafire kim olursa olsun kendi ailesinden biri gibi davranır, en iyi ve en güzel ne varsa misafirine sunar. Misafire ikramda bulunmak, Türk örf ve geleneğinin bir gereği olarak görülmüştür.

Bu metne göre Türklerin konukseverliği ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Köy çocukları iyi bilirler, hele de eskiler. Çocukluğumda, bana da diğer tüm çocuklar gibi sadece kara lastik ayakkabılar alınırdı. İlkokul dördüncü sınıf öğrencisiydim, babam bana spor ayakkabı almıştı. O günkü mutluluğumu belki de ömrüm boyunca hiç yaşamadım. Hatta öylesine abartmıştım ki ilk gece spor ayakkabımı giyip öyle uyumuştum. Köyde spor ayakkabısı olan tek çocuk bendim. Bir ay sonra ayakkabıda hâl kalmadı, yanlardan atmaya başladı. Anladım ki spor ayakkabı, dağ taş gezen köy çocukları için uygun değilmiş. Kara lastik ayakkabılarımıza tekrar döndük ve uzun yıllar mutlu mesut yaşadık onlarla.

Bu metinle ilgili,

I. Zaman unsuruna yer verilmiştir.
II. Yer unsuru belirgindir.
III.Yazar, yazarın dedesi ve babası olayın kahramanlarıdır.
IV.Anlatıcı olayın içinde yer almamaktadır.

yargılarından hangileri doğrudur?