8. Sınıf İnkılap Tarihi Atatürk’ün Ölümü ve Sonrası Test 9

Atatürk barış ve savaş konusundaki düşüncelerini
“Yurtta sulh cihanda sulh” ve “Savaş zaruri ve hayati olmalıdır. Milletin hayatı bir tehlikeye maruz kalmadıkça savaş bir cinayettir.” sözleri ile dile getirmiştir.

Buna göre Atatürk, barışı korumak ve savaşa karşı tedbir almak konusunda;

I. Milletler Cemiyetine üye olmak,
II. Balkan Antantı’nı imzalamak,
III. Sadabat Paktı’na katılmak

gibi çalışmalardan hangilerini yapmıştır?

1939 yılında savaş başladığında Türkiye savaşa girmemek için olağanüstü bir gayret gösterdi. Müttefik Devletler, Almanya’ya karşı Balkanlardan açılacak cephe için Türk hava sahasını kullanmak istediler. Türkiye bu talebi geri çevirdi. Savaşa girme noktasında çok da istekli olmayan Türkiye, gelebilecek baskıları azaltmak için Almanya ile diplomatik ilişkilerini kesti. Türkiye’yi savaşa çekmekte kararlı olan Müttefik Devletler, Türkiye’ye uyguladıkları baskıyı artırdılar. Yalta Konferansı’nda “Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etmeyen devletlerin kurulacak olan uluslararası teşkilata üye kabul edilmeyeceğini” duyurdular. Bunun üzerine Türkiye, savaşın başından beri yürüttüğü tarafsızlık politikasını terk ederek Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etti. Ancak bu, kâğıt üzerinde kalan bir savaş ilanıydı.

Metne göre İkinci Dünya Savaşı’nda Türkiye’nin savaşta izlediği siyaset hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

(A) ABD’nin Japonya’nın Nagazaki şehrine atom bombası atması
(T) ABD‘nin Japonya’nın Hiroşima şehrine atom bombası atması
(İ) Türkiye’nin Almanya ve Japonya‘ya savaş ilan etmesi
(P) Japonya‘nın İkinci Dünya Savaşı’ndan çekilmesi
(K) İkinci Dünya Savaşı’nın başlaması

Verilen gelişmeler kronolojik olarak sıralandığında hangi sözcüğe ulaşılır?

Mustafa Kemal Atatürk birçok kez II. Dünya Savaşı'nın çıkma tehlikesinden bahsetmiştir, özellikle İtalya ve Almanya’yı yöneten kişilerin maceraperestliğinin dünyayı büyük bir tehlikeye sokacağının altını çizmiştir. Bu durumdan çok rahatsız olan Atatürk "yurtta sulh cihanda sulh" parolası ile hareket etmiş ve savaşlara karşı çıksa da savunma için gerekli yatırımları yapmaya devam etmiştir. Özellikle komşu ülkelerle çeşitli antlaşmalar yaparak sınırlarını koruma altına almıştır. Fransa’nın Almanya ve İtalya’nın tehlikesini anlaması ve Mihver Devletlere dikkat kesilmesi Türkiye’nin Hatay konusunda işini kolaylaştırmıştır. Ülkemiz çıkarlarına uygun olarak gerekli adımlar atarken, Lozan Barış Antlaşması’nda istediğimiz gibi çözümlenemeyen Boğazlar konusunu da tekrar gündeme getirerek Türkiye lehine çözüm sağlamıştır. Mustafa Kemal’in ölümünden sonra da Türkiye, İngiltere ve Fransa ile karşılıklı yardım antlaşması yapmış, Almanya ile de diplomasi kanallarını açık tutmuştur.

Bu bilgilerden yola çıkarak,

I. Türkiye Hatay ve Boğazlar konusunda kazanımlar elde etmiştir.
II. Türkiye savaşa karşı hazırlıklar yapmıştır.
III. İkinci Dünya Savaşı'nı Almanya başlatmıştır.
IV. Türkiye fiilen savaşa girmiştir.

değerlendirmelerinden hangilerine ulaşılabilir?

İkinci Dünya Savaşı’nın çıkabileceğini çoğu kez söyleyen Atatürk 1932 yılında şöyle demiştir: "Versaillas (Versay) Antlaşması Birinci Dünya Savaşı’nın nedenlerinden hiçbirini yok edemediği gibi, aksine düşman devletler arasındaki uçurumu büsbütün derinleştirmiştir. Çünkü yenen devletler yenilenlere ağır koşullar içeren barış şartlarını zorla kabul ettirirken sadece düşmanlık duygularından beslenmişlerdir. Böylelikle bugün içinde yaşadığımız barış dönemi sadece ateşkesten ibaret kalmıştır."

Buna göre Atatürk İkinci Dünya Savaşı’nın başlamasını,

I. Birinci Dünya Savaşı sonrası imzalanan antlaşmaların kabul edilmesi zor hükümler içermesi,
II. galip devletler ile mağlûp devletler arasında barış antlaşmaları imzalanması,
III. galip devletlerin düşmanca tutum taşımaları

nedenlerinden hangilerine bağlamıştır?

İkinci Dünya Savaşı başladığında Türkiye savaşa girmemek için olağanüstü çaba göstermiştir. Cumhurbaşkanı İsmet İnönü ve hükümet, savaşın tarafları olan Mihver ve Müttefik Devletler’e karşı tarafsız bir tutum sergilemiştir. Ancak her iki taraf da jeopolitik konumundan dolayı, Türkiye’yi kendi yanında savaşa çekmek için baskı yapmıştır. Artan baskılar ve savaş sonrası dünya düzeninde söz sahibi olma isteği sonucu Türkiye, Almanya ve Japonya’ya savaş ilan etmiş fakat sıcak bir çatışma yaşamamıştır.

Bu bilgiler ışığında Türkiye’nin izlediği politika ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

“Mustafa Kemal Atatürk ileri görüşlü bir liderdir. Kanıt mı istiyorsunuz? Söyleyeyim: ----”

Yukarıdaki gibi konuşan bir tarihçi, cümlesinin devamında Atatürk ile ilgili aşağıdakilerden hangisini söylerse yanlış olur?

Türkiye II. Dünya Savaşı'nda denge politikası izleyerek barışçıl bir dış siyasetle tarafsız kalmayı hedeflemiştir.

Buna göre Türkiye’nin savaşta tarafsız kalmak istemesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

İkinci Dünya Savaşı’nın ülkemizdeki etkilerini azaltmaya yönelik alınan bazı tedbirler:

• Hükümete ticari faaliyetlere ve piyasalara müdahale yetkisi veren Milli Korunma Kanunu’nun
çıkarılması.
• Kırsal kesimde geniş mülk sahiplerinden Toprak Mahsulleri Vergisi’nin alınması.
• Zengin insanlardan servetleri ölçüsünde Varlık Vergisi’nin alınması.

Türkiye Cumhuriyeti’nin aldığı bu tedbirler ile ilgili aşağıdaki yorumlardan hangisi yapılamaz?

Türkiye II. Dünya Savaşı’na katılmasa da savaşın etkilerini yaşamıştır.

• Radyo yayınları artmış ve kullanımı yaygınlaşmıştır.
• Yaşanan olaylar edebi eserlere yansıtılmıştır.
• Nüfus artış hızı düşmüştür.

Verilen gelişmeler aşağıdaki alanlardan hangisinin kapsamına girer?