8. Sınıf İnkılap Tarihi Direnişten Dirilişe: Sakarya’dan Büyük Taaruza Test 3

Sakarya Meydan Savaşı’nda elde edilen zaferin ar­dından sonra TBMM;
I. Kafkas Cumhuriyetleri olan Azerbaycan, Erme­nistan ve Gürcistan ile 13 Ekim 1921’de Kars Antlaşması’nı,
II. Fransa ile 20 Ekim 1921’de Ankara Antlaşması’nı imzalamıştır.
Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi söy­lenebilir?

“Aylardan beri görüşmeler ve tartışmalar sürüyor. Fakat henüz karşımızdakiler bizimle üç senelik, dört senelik, bir hesabı görmüyorlar, üç yüz, dört yüz senelik bir hesabı görmeye başlamışlardır. Ve hala karşımızdakiler, eski Osmanlı Devleti’nin tari­he karıştığını ve bugün yeni Türkiye Devleti’nin var olduğunu ve bu Türkiye Devleti’ni kuran milletin çok azimli bir millet olduğunu ve bu milletin artık tam bağımsızlığından milli hakimiyetinden zerre kadar fedakarlık yapamayacağını anlamamışlardır.”

Mustafa Kemal’in anlatımına göre İtilaf Devlet­leri Türk milletinin hangi konudaki kararlılığını anlamamışlardır?

“TBMM’nin Lozan Konferansı’na katılmaktaki temel amacı Misakımilli sınırları içerisinde özgür ve ba­ğımsız yeni bir Türk Devleti’nin kurulduğunu kabul ettirmek ve Doğu sorununu (Ermeni Devleti soru­nu) ortadan kaldırmaktı.”

Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi söy­lenebilir?

Mudanya Konferansı’nın en önemli konuları, Doğu Trakya’nın Yunan kuvvetleri tarafından boşaltılıp Türklere teslim edilmesi, Boğazlar ve İstanbul’un durumu idi. İngilizler bu konularda Türk tezinin kar­şısında olduklarından görüşmeler çok sert havada geçti. 3 Ekim günü başlayıp 11 Ekim’e kadar de­vam eden görüşmelerde çetin tartışmalar yaşan­dı. Görüşmeler, 11 Ekim 1922 tarihinde Mudanya Ateşkes Anlaşması’nın imzalanmasıyla sona erdi.

Bu bilgilere göre, Mudanya Ateşkes Antlaşması ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylene­mez?

“Lozan Antlaşması, Türk siyasal yaşamında başlı başına bir yer tutan milli bir eser durumundadır. Lozan Antlaşması yeni bir Türk Devleti’nin kurul­masında temel öge olan bir siyasal belge olmuştur.
Bu milli devlet, tam anlamıyla uygar ve bağımsız bir devletin bütün haklarına sahip olmuştur. Lozan Antlaşması bunları belirler ve kabul ettirir.”
(İsmet İNÖNÜ)

Bu bilgilere göre;
I. Yeni Türk Devleti’nin kurulmasında Lozan Barış Antlaşması’nın önemli bir yeri olmuştur.
II. Lozan Antlaşması ile Türk Devleti bağımsızlığı­na kavuşmuştur.
III. İsmet İnönü, Lozan Antlaşması’nı milli bir eser olarak görmüştür.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

– Eskişehir’i alacağım, Kütahya’yı alacağım, Af­yon Karahisar’ı alacağım, çok yeri, İzmir’i, hep­sini alacağım, İstanbul’u alacağım, Edirne’yi alacağım.
– “Paşam, bu kadarı mümkün mü?” diye sorana karşılık verdi:
– Biraz sabret, göreceksin ki bu söylediklerimin hepsi gerçekleşecek, on günde, on beş günde erişmek istediğimiz noktalara varacağız.
(Kemal Arıburnu, Atatürk’ten Anılar)

Yukarıda verilen konuşmada Mustafa Kemal’in daha çok hangi özelliği üzerinde durulduğu söylenebilir?

Sevr Antlaşması
– Tüm devletlerin gemileri Boğazlardan serbest­çe geçebilecektir.
– Doğu Anadolu’da iki devlet kurulacaktır.
– Antalya ve Konya yöresi İtalyanlara bırakılacaktır.
– Irak ve Arabistan’daki Osmanlı toprakları İngil­tere’ye bırakılacaktır.

Lozan Antlaşması
– İstanbul, Lozan Barış Görüşmeleri’nde söz ko­nusu olmadı, TBMM’ye bırakıldı.
– Doğu Anadolu’da kurulması planlanan iki yeni devlet Lozan Barış Antlaşması’nda yer almadı.
– Türk-Irak sınırının Türkiye ile İngiltere arasında yapılacak görüşmelerle çözülmesi kararlaştırıl­dı.

Yukarıda verilen bilgilere göre;
I. Sevr Antlaşması ile Osmanlı topraklarının pay­laşıldığı,
II. Sevr Barış Antlaşması ile TBMM’nin ilk kez ta­nındığı,
III. Lozan Barış Antlaşması ile Türkiye’nin bağım­sızlığı konusunda önemli kararlar alındığı,
IV. Lozan Antlaşması ile Türk tarafının önemli ka­zanımlar elde ettiği
yargılarından hangileri söylenemez?

Lozan Barış Konferansı’nı gerçekleştiren devletler İngiltere, Fransa ve İtalya’dır. Bu devletlerin kon­feranstan beklentileri Sevr Antlaşması’nı mümkün olduğu ölçüde Türkiye’ye kabul ettirebilmek ve “Hasta Adamın” ülkesinde var olan çıkarlarını sür­dürebilmekti. İtilaf Devletleri Kurtuluş Savaşı’nı yok sayarak Türkiye’ye yönelik müdahalelerini sürdüre­bilmek istemişlerdir.

Bu bilgilere göre;
I. İtilaf Devletlerinin amacı Sevr Barış Antlaşma­sı’nı kısmen kabul ettirebilme olmuştur.
II. İtilaf Devletleri Kurtuluş Savaşı’nın sonuçlarını yok saymak istemişlerdir.
III. Yunanistan, Lozan Barış Konferansı’ndan çı­kan en karlı devlet olmuştur.
yargılarından hangileri söylenebilir?

24 Temmuz 1921 tarihinde Kütahya-Eskişehir Mu­harebeleri’nde Türk ordusu Sakarya Nehri’nin do­ğusuna çekilmişti. 5 Ağustos 1921 tarihinde TBMM, Mustafa Kemal Paşa’ya üç ay süreyle “Başkomu­tanlık” yetkisi veren kanunu kabul etmişti. Yunan­lılar 14 Ağustos 1921 tarihinde yeniden ilerlemeye başladılar. Sakarya Nehri’nin birkaç yerinden ye­niden harekete geçip 23 Ağustos’tan itibaren Türk kuvvetleriyle karşılaştılar. Yunan kuvvetleri taarru­za başladı.

Buna göre,
I. Kütahya-Eskişehir Muharebeleri’nde Türk ordu­sunun geri çekildiği,
II. Sakarya Meydan Savaşı’nın Yunan taarruzu ile başladığı,
III. Mustafa Kemal Paşa’ya üç ay süreyle Başko­mutanlık yetkisinin verildiği,
IV. Sakarya Meydan Savaşı’nın Yunanlıların galibi­yeti ile sona erdiği
yargılarından hangileri söylenebilir?