9. Sınıf Tarih Tarama Testi Test 8

Sultan Melikşah 38 yaşında öldüğünde geride Kaşgar’dan Marmara Denizi’ne, Kafkaslardan Yemen ve Aden’e kadar uzanan büyük bir imparatorluk bırakmıştı. Melikşah’ın ölümünden hemen sonra taht kavgaları başladı. Eşi Terken Hatun, halifenin onayını alarak 1092’de 4 yaşındaki oğlu adına Bağdat’ta hutbe okuttu. Nizâmülmülk taraftarlarının desteklediği Melikşah’ın diğer oğlu Berkyaruk, kardeşiyle girdiği taht mücadelesini kazanarak tahta çıktı. Ancak Terken Hatun, saltanatı ele geçirmek için önce Berkyaruk’un dayısı İsmail Yakuti’yi daha sonra da amcası Tutuş’u yönetime karşı isyan ettirdi. Ülkenin batısındaki bu taht mücadelelerini kazanan Berkyaruk, bu kez de devletin doğusunda isyan eden diğer amcası Arslan Argun’u bertaraf etti ve böylece hâkimiyetini pekiştirdi.

Buna göre Büyük Selçuklu Devleti’nde yaşanan bu gelişmelerin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir? 

Beni Ümeyyelilerin (Emevi Soyu) bakış açısına göre toplumsal sıralama; en aşağıdan yukarı doğru, zımmî (devlet içinde yaşayan gayrimüslim unsurlar), mevali (Arap olmayan Müslüman halk), Şamlı olmayan Arap, Şamlı Arap ve Beni Ümeyye soyundan gelenler şeklindeydi. Bu durum Emevi yönetim anlayışında belirgin bir şekilde görülmüştür. Bu bakış açısı içerisinde açıkça kendini devam ettirme isteği görülmektedir. Beni Ümeyye yönetimi özelde Hz. Osman devrinden beri birbirine kenetlenmiş ve destek olan Ümeyye ailesine dayanmaktaydı. Genel olarak ise Arap hâkimiyeti üzerine kurulmuşlardı. Mevali, Beni Ümeyye’yi ve Arapları sevmiyordu; onlar da mevaliye güvenmiyorlardı.

Buna göre Emevi Devleti Dönemi’nin yönetim anlayışı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

İlhanlıların, 1258’de Abbasi Devleti’ni ortadan kaldırması üzerine Sultan I. Baybars, Memlûk tarihinde yeni bir dönem başlatmıştır. Önce İlhanlı ordusunu durduran Baybars, Abbasi ailesinden el-Hâkim’i halife ilan ederek Abbasi hilafetini Mısır’da yeniden kurmuştur. Ancak halifeye herhangi bir politik iktidar veya imtiyaz tanımamıştır.

Buna göre Sultan Baybars’ın faaliyetleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

• Talas Savaşı
• Dandanakan Savaşı
• Pasinler Savaşı
• Malazgirt Savaşı

Bu savaşlar ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

I. Büyük Selçuklular
II. Karahanlılar
III. Gazneliler

İlk Türk İslam devletlerinin kuruluşlarına göre kronolojik sıralaması aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?

Büyük Selçuklularda “servet ve mülkiyetin yaygınlaştırılması” politikası izleniyordu. Halkın temel ihtiyaçlarının karşılanması bir görev sayılıyordu. Yolcuların özellikle tüccar kafilelerinin yolculukları emniyet içinde gerçekleştirebilmeleri için kervansaraylar kurulmuştu. Selçuklular sağlık hizmetlerine de büyük önem vermişler hemen her şehirde darüşşifa, darülâfiye ve bimaristan gibi adlarla hastaneler inşa etmişlerdi.

Verilen bilgide bahsedilen durumlar aşağıdakilerden hangisinin uygulanmasıyla devletin merkez maliyesi üzerinde bir olumsuzluğa neden olmamıştır?

Bu diyagramda (- - - -) ile boş bırakılan yere başlık olarak aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Ceyda: Sultan Mahmut zamanında Hindistan üzerine 17 sefer düzenlemişlerdir.
Hasan: İslamiyet’in Kuzey Hindistan’da ve bugünkü Pakistan ve Belucistan bölgelerinde yayılmasında etkili olmuşlardır.

Öğrencilerin verdiği bu bilgiler aşağıdaki Türk-İslam devletlerinden hangisine aittir?

Büyük Selçuklu Devleti’nde yetenekli öğrencilerin okutulması ve topluma kazandırılması, devletin artan yönetici ihtiyacının karşılanması gibi amaçlarla ilki Nişabur’da daha sonra Bağdat ve diğer önemli şehirlerde açılan Nizamiye Medreselerinde öğrencilerin yeme, içme, barınma, kütüphane, ibadet, temizlik ve ders araçları gibi bütün ihtiyaçları zengin vakıf gelirleriyle karşılanmıştır. Bu önemli kurumlar mimarisiyle ve verdiği kaliteli eğitimle daha sonra kurulan medreselere örnek olmuştur.

Bu metinde Nizamiye Medreseleri ile ilgili aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı yoktur?

Harita: Büyük Selçuklu Devleti

Bu haritaya göre aşağıdakilerden hangisi söylenemez?