Soru 1 |
Kuzey yarım kürede yaşayan bir araştırmacı Güneş’in, takvim yapraklarında bulunan doğuş ve batış saatlerinden faydalanarak, yaşadığı şehrin gece ve gündüz sürelerini bir ay boyunca hesaplıyor. Elde ettiği verilerle aşağıdaki grafiği çiziyor.
Buna göre L gününde ve sonrasında yaşanan olaylarla ilgili,
I. L gününde Güneş ışınları Ekvator’a dik açıyla düşer.
II. Güney yarım kürede gündüz süreleri kısalmaya başlar.
III. Kuzey yarım kürede sonbahar mevsimi başlar.
çıkarımlarından hangileri kesinlikle doğrudur?
Yalnız I. | |
Yalnız III. | |
I ve II . | |
II ve III. |
Soru 2 |
Yeryüzündeki su kaynaklarından buharlaşarak oluşan nem; yağmur, kar, dolu, çiy veya kırağı olarak yeryüzüne tekrar döner. Bunları, 0ºC’nin altında veya 0ºC’nin üstünde oluşan hava olayları şeklinde sınıflandırmak mümkündür. Örneğin sıvı haldeki çiy ve yağmur, 0ºC’nin üstündeki ortamlarda oluşur.
Aşağıda Dünya’nın Güneş etrafındaki hareketini sürdürürken belli bir tarihteki konumu verilmiştir.
Dünya üzerinde konumları gösterilen K ve L şehirlerinde, aşağıdaki hava olaylarından hangilerinin oluşma ihtimali daha fazladır?
 | |
 | |
 | |
 |
Soru 3 |
Doğu mercan yılanı olarak isimlendirilen zehirli yılan, avcıları (yılanlarla beslenen yırtıcıları) uyaran parlak renklere sahiptir. Avcılar, doğu mercan yılanlarına çok zehirli oldukları için nadiren saldırır. Zehirsiz bir yılan olan kırmızı kral yılanı ise doğu mercan yılanlarını dış görünüş olarak taklit etmektedir.
Araştırmacılar, kırmızı kral yılanının taklit yeteneğiyle sağladığı avantajları incelemeye karar vermişlerdir. Bu amaçla doğu mercan yılanlarının bulunduğu ve bulunmadığı iki farklı bölgeye eşit sayıda plastik kırmızı kral yılanı ve plastik kahverengi yılan bırakmışlardır. Dört hafta sonra plastik yılanların üzerindeki saldırı izlerine göre aşağıdaki grafiği oluşturmuşlardır.
Araştırma sonuçlarına göre aşağıdaki yorumlardan hangisi doğrudur?
Kırmızı kral yılanlarının taklit etme özelliği, doğu mercan yılanlarının olduğu ve olmadığı tüm bölgelerde etkili olmuştur. | |
Ortama uyum sağlayabilen kırmızı kral yılanları, doğu mercan yılanlarının olduğu bölgelerde daha az saldırıya uğramıştır. | |
Doğu mercan yılanlarının bulunduğu bölgelerdeki avcılar, doğal seçilim sonucu parlak renkli yılanları av olarak tercih etmezler. | |
Kırmızı kral yılanlarının, doğu mercan yılanlarının bulunduğu ve bulunmadığı bölgelerde bu yılanları taklit etmesi bir modifikasyon örneğidir. |
Soru 4 |
Hücrede DNA’nın yapısında oluşan bozulmaları takip eden ve onaran farklı mekanizmalar vardır. Bunlardan birine ait görseller aşağıda verilmiştir.
Bu mekanizmanın işleyişi hangi seçenekte en iyi açıklanmıştır?
Dış etkenler DNA’nın yapısında hasara neden olabilir. Yanlış bağlanmanın bulunduğu bölge kesilerek uzaklaştırılır ve DNA ilk haline döndürülerek modifikasyon giderilmiş olur. | |
Bazı nükleotitler birbirlerine hatalı bir şekilde bağlandığında DNA’da mutasyon meydana gelir. Mutasyona neden olan baz çifti DNA’dan uzaklaştırılarak yerine doğru olan baz çifti getirilir. | |
UV ışınları bazların birbirine yanlış bağlanmasına neden olabilir. Meydana gelen hasar, bazı mekanizmaların devreye girmesiyle düzeltilerek nükleotitlerin uygun bir şekilde buraya bağlanması sağlanır. | |
UV ışınları gibi bazı dış etmenler nükleotitlerin yanlış eşleşmesine neden olabilir. Bu nükleotitlerle birlikte 12 nükleotit DNA’dan uzaklaştırılır. Ortaya çıkan boşluk doldurulur ve hasar giderilir. |
Soru 5 |
Tilkiler üzerinde araştırma yapan bir grup araştırmacı, üç tilkiye takip cihazı takıyor. Tilkileri belirli bir süre takip eden araştırmacılar aşağıdaki izlere rastlıyorlar.
Özdeş zeminlerdeki bu izleri kontrol ederek şu üç sonuca ulaşıyorlar:
• Her üç tilkinin de ayak izlerinin alanı eşittir.
• K tilkisinin ayak izi derinliği, L tilkisinin ayak izi derinliğinden fazladır.
• Sağ ayağı incinmiş olan M tilkisinin, bu ayağının iz derinliği ve sayısı sol ayak izinden daha azdır.
Verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılır?
Tüm tilkilerin zemine uyguladığı kuvvet aynıdır. | |
M tilkisinin ayak izi sayısı daha az olduğu için yaptığı basınç da daha azdır. | |
Bütün tilkilerin ayak izi alanları eşit olduğundan zemine yaptıkları basınç da eşittir. | |
K tilkisinin kütlesi L tilkisine göre daha fazla olduğundan zemine yaptığı basınç da daha fazladır. |
Soru 6 |
Bir öğrenci, eşit bölmelere ayrılmış K, L, M, N kaplarından sadece K kabını bir sıvı ile ağzına kadar dolduruyor.
Öğrenci, K kabındaki sıvının bir miktarını N kabına döktükten sonra K ve N kaplarının tabanlarındaki sıvı basıncının eşit olduğunu tespit ediyor.
Bu işlemden sonra aşağıdaki adımları sırasıyla uyguluyor.
I. adım: K kabında kalan sıvının bir kısmı M kabına dökülünce M ve N kaplarının tabanlarındaki sıvı basınçları eşit oluyor.
II. adım: M kabındaki sıvının tamamı L kabına dökülüyor.
III. adım: K kabında kalan sıvının 
M kabına dökülüyor.
Buna göre kap tabanlarına etki eden sıvı basınçlarıyla ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisi doğrudur?
I. adımdan sonra K kabının tabanındaki sıvı basıncı, II. adımdan sonra L kabının tabanındaki sıvı basıncına eşit olur. | |
II. adımdan sonra L kabının tabanındaki sıvı basıncı, N kabının tabanındaki sıvı basıncına eşit olur. | |
III. adımdan sonra M kabının tabanındaki sıvı basıncı, II. adımdan sonra L kabının tabanındaki sıvı basıncına eşit olur. | |
Tüm adımlar tamamlandıktan sonra L, M ve N kaplarının tabanlarındaki sıvı basınçları birbirine eşit olur |
Soru 7 |
Bir konuyu araştırmak için aşağıdaki deney yapılıyor.
1. Aşama: İçi, renkli sıvı ile dolu plastik şişenin yan tarafına bir delik açılarak buraya pipet yerleştiriliyor ve hiçbir değişiklik olmuyor.
2. Aşama: Şişirilmiş esnek balon, plastik şişenin ağzına geçiriliyor. Bir müddet sonra balonun içindeki hava azalırken pipetten dışarı sıvı akışı oluyor.
Bu deneye göre,
I. Bardağa sıvı akmasının sebebi, gazın sıvıya basınç uygulamasıdır.
II. Atmosferde bulunan gazlar, temas ettiği nesnelere basınç uygular.
III. Sıvıların derinliği azaldıkça bulundukları kabın tabanına uyguladıkları basınç azalır.
çıkarımlarından hangileri yapılabilir?
I ve II. | |
I ve III. | |
II ve III. | |
I, II ve III. |
Soru 8 |
Buna göre 2. Kısım’da gerçekleşen olay ve oluşan sıvı ile ilgili,
I. Oluşan sıvının pH değeri 7’den büyüktür.
II. Atmosfer içerisinde gerçekleşen bir olaya örnektir.
III. Biriken sıvı, cam ile tepkimeye girerek erlenmayeri aşındırır.
yorumlarından hangileri doğrudur?
Yalnız I. | |
Yalnız II. | |
II ve III. | |
I, II ve III. |
Soru 9 |
Yanma olayının devam edebilmesi için yanan maddenin oksijen gazı ile temasının devam etmesi gerekir. Bu temas kesilirse yanan maddenin oksijen ile yapmış olduğu kimyasal tepkime engellenerek yangın söndürülebilir.
Bu olayı araştırmak için yapılan bir deneyin basamakları ve gözlemlenen olaylar aşağıda verilmiştir.
Yapılan bu deneyde sonuç olarak aşağıdakilerden hangisi yazılmalıdır?
Tepkime sürecinde oluşan yeni ürün, alevin oksijenle temasını kesmiştir. | |
Karbonat ve sirkeyi oluşturan bağlar kırılmış, yeni atomlar oluşmuştur. | |
Köpük oluşumu, fiziksel değişim sonucunda meydana gelmiştir. | |
Oluşan köpük, kaptaki madde kütlesini artırmıştır. |
Soru 10 |
Aşağıdaki görselde insanlarda COVID-19 hastalığına sebep olan SARS-CoV-2 virüsünün yapısı gösterilmiştir.
Bulaşıcılığın önlenmesi ve azaltılması konusunda alkol ve sabun kullanılmasını öneren bilim insanlarına göre alkol; protein yapıları oluşturan bağları yıkıp yeni bağlar yapar. Sabun, virüsü koruyan lipit zarın yapısını oluşturan yağları çözerek zarın koruyucu etkisini yok eder. Böylece virüsün kalıtsal yapısını oluşturan yönetici molekül, dış ortamda hızlıca bozulur.
Buna göre,
I. Sabunun lipit zar yapısındaki yağı çözerek parçalaması fiziksel değişimdir.
II. Dış ortamda kalan yönetici molekülün bozulması kimyasal değişimdir.
III. Alkolün protein yapılardaki bağları parçalaması fiziksel değişimdir.
çıkarımlarından hangileri doğrudur?
Yalnız I. | |
I ve II. | |
II ve III. | |
I, II ve III. |