10. Sınıf Felsefe Bilim Felsefesi Test 9

Bilimsel kuramların genellemesi sonucu bilimsel yasalar elde edilir. Doğrulanmış bilimsel kuramlar, aynı olgular ve olgular arası ilişki için genellendiğinde de doğru sonuçlar veriyorsa, o artık bir kuram değil, bir bilimsel yasadır.

Aşağıdakilerden hangisi bilimsel yasalar için söylendiğinde yanlış olur?

Mantıksal pozitivistçilere göre, bilimsel bilgi olma iddiasındaki bir cümle, doğrudan doğruya olguları dilsel olarak ifade etmişse anlamlıdır. Çünkü o cümle bizim dışımızda var olan olguların dilsel, kuramsal veya mantıksal ifadesidir. Anlamlı bir cümle veya önerme olgusal doğrulanabilir bir biçimdir. Eğer olgusal doğrulanma, biçime uyumuyorsa anlamsızdır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi mantıksal pozitivistçiler için anlamlı bir önermedir?

Bilimlerin kendi içinde belli başlı uzmanlık alanları bulunmaktadır. Bilimler ele aldıkları konuların özelliklerine göre farklı bilim dallarına ve uzmanlıklara ayrılmıştır.
Buna göre:
I. Tarih - insan bilimleri
II. Fizik- Doğa bilimleri
III. Coğrafya- insan bilimleri
IV. Matematik- Formel bilimler
V. Beşeri coğrafya - Doğa bilimleri
eşleştirmelerinden hangileri yanlıştır?

Bilim kendi başına saf kuramsal bilgi etkinliğidir. Bu bilgi ne iyi ne kötüdür. Ne zaman bilimin saf bilgisi pratiğe uygulanırsa ve hangi amaçla kullanılırsa iyi veya kötü ortaya çıkar. Bilimin pratiğe uygulanmasına teknoloji denir. Teknoloji bilimsel bilginin kullanımı sonucu üretilmiş araç ve gereçlerdir. Teknoloji, insan yaşamını kolaylaştırmak için üretilir. insanın sağlığından tutun, her alanına yardım eden teknoloji, insanın mutluluğunu ve ömrünü arttırmak için yapıldığı sürece faydalıdır. Teknolojiyi faydalı ve zararlı diye ikiye ayırabiliriz. Fayda ve zarar teknolojinin kendisinde değil, onu kullananın niyetinde ortaya çıkar. Bir bıçak, doktorun elinde hayat kurtarırken, bir katilin elinde hayat alır. O halde iyilik ve kötülük, fayda ve zarar, bilim ve teknolojinin bizatihi kendisinde değil, onu kullanan insana göre değişmektedir.

Metinden yola çıkarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Bilim, gözlem ve deney ile fiziksel dünyanın yapısını ve işleyişini sistemli olarak araştıran ve inceleyen bilgi etkinliği olarak tanımlanabilir. Bilim, bilim insanın yaptığı çalışmalarının ürünüdür. Bilim insanı çalışmalarını, kendine ait bir takım özellikleri ile sağlıklı bir şekilde sürdürür.
Aşağıdakilerden hangisi bilim insanında bulunması gereken özelliklerden birisi değildir?

Bilim insanı, yaptığı çalışmalara öznel tutumlarını ve değer yargılarını karıştırmaz.
Sözü edilen bilim insanın hangi özelliğidir?

Kari Pooper. 20. Yüzyıl bilim felsefesi tartışmalarının köşe taşlarından birisidir. Mantıksal pozitivistlerin temel tezlerini eleştirerek yola çıkar. Bu yüzden de tepkici bir düşünürdür. Pooper'ın eleştirdiği standart bilim anlayışı, gözlemlenen olgusal dünyadan elde edilen bilginin tümevarım yöntemi ile genelleştirilmesi, bu genelleştirilmiş gözlem ve deneye dayanan önermelerden oluşan kuramların doğrulama yöntemi ile bilgi dağarcığımıza aktarılmasını öngörüyordu. Ona göre, tikel bilgilerin genellemesi ile tümel bilgi elde etmenin  mantıksal bir kesinliği yoktur. Bu nedenle bilimselliğin ölçütü sanıldığının tersine doğrulanabilirlik değil yanlışlanabilirliktir.
Buna göre Pooper'ın eleştirisi aşağıdakilerden hangisine yöneliktir?

Bilim ve teknoloji insanlığı ileri götürebildiği gibi, yok da edebilir. Bu onun hangi amaçla, kimlerin elinde olduğuna bağlıdır. örneğin atom bombası üreten bilim insanı, yaptığı çalışmayı insanları öldürmek için yapmamıştır. Onlar, atomun parçalanabileceğini ve parçalanınca da büyük bir enerji kütlesinin açığa çıkacağını göstermeyi amaçlamışlardır.
Metinde aşağıdakilerden hangisine ait bir açıklama yapılmıştır?

Bilim olguların bilgisi ile mantıksal düzeni birleştirerek elde edilen bilgi sistemidir.
Açıklamada yer alan bilimsel bilginin hangi özelliğidir?

Bilim insan lan, deney - gözlem yaparak doğadaki olayları sistemli bir şekilde açıklamaya uğraşır. Bilim felsefecisi ise bilim insanlarının yapmış olduğu etkinlikte genel olarak bilim, bilimsel düşünce ve yöntemin yapı ve işleyişini sorgulayarak bilimsel etkinliğin ne ifade ettiğini ortaya koymaya çalışır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi bilim felsefesini bilimlerden ayıran özelliktir?

Aristoteles fiziği ile desteklenmiş Batlamyus'un yer merkezli evren kuramı, Kopernik tarafından çürütülerek yerine güneş merkezli bir evren kuramı getirildi. Kopernik'in insan merkezli evreni kaldırarak, güneş merkezli bir evren anlayış getirmesi sonucu modern çağın en önemli devrimi gerçekleştirildi. Bu devrimle dinin söylediği: "insan evrenin merkezindeki en şerefli varlıktır." görüşü değişti. Kopernik devrimi Kepler'in ve Galilei'nin çalışmaları ile desteklenerek bilimselleşti. Fransız Bacon'un bilim üzerine yaptığı bilim felsefesi ve Descartes'ın yöntem arayışı, bilimsel çalışmaların önemini iyice arttırdı. Newton "Doğa Felsefesinin Matematiksel İlkeleri" adlı eseriyle klasik fiziğin temel yasalarını ortaya koydu.
Metne göre aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Bilim tümel yasa ve ilkelere varmayı amaç olarak edinmiştir. Yani bilim tek tek olgularla değil, olgu tür1erini sınıflayarak, bu olgu türlerinin arasındaki genel ilkeyi bulmaya çalışır.
Açıklamada yer alan bilimsel bilginin hangi özelliğidir?