10. Sınıf Felsefe Bilim Felsefesi Test 8

Felsefenin ilk başlangıcında felsefeci ve bilim insanı çoğunlukla aynı kişiydi. Örneğin ilk filozof Thales astronomi gözlemleri yaparak güneş tutulmasını önceden tahmin eden bir bilim insanıydı. Aristoteles çok ünlü felsefeciliğinin yanı sıra balıkları ve birçok bitkiyi inceleyerek iyi bir biyoloji sınıflaması yapan bilim insanıydı. Demokritos bir filozof olarak öne sürdüğü atoma dayalı evren kuramıyla günümüz bilimlerinin temellerini çağlar önce tahmin etmişti. Newton, yaptığı bilimsel araştırmalarını "Doğa Felsefesinin Matematiksel ilkeleri" kitabı ile açıklamıştır.
Metne göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Auguste Comte göre bilimsel bilgi, insan zihninin olgunluğunu, uzun bir tarih sonunda güçlükle kazanılmış olgunluğu temsil eder. insanlar önce dünyanın Tanrıbilimsel açıklamalarını kabul etmişlerdir (rüzgar Tanrısı Eole'ün kaprisi ile açıklanan fırtına). Daha sonra Tanrılar yerine soyut güçleri geçirmişler ve metafizik açıklamalar çıkmıştır (havanın "dinamik gücüyle" açıklanan fırtına). Nihayet çağdaş, pozitif ve bilimsel açıklama şeylerin nihayi nedenini tasarlamaktan vazgeçmiş ve olayların nasıl cereyan ettiğini betimlemekle yetinmiştir. Burada nesnel bir tarzda olayları birbirine bağlamak, onların gerçekten tabi oldukları ilişkileri ortaya çıkarmak söz konusudur (Örneğin, rüzgar, havanın atmosfere yüksek basınçlarından alçak basınçlarına doğru bir yer değiştirmesidir.).
Buna göre Comte'un pozitif ve bilimsel evresi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Felsefeyi bilimsel felsefe yapmak isteyenler çıkmıştır. Bunlar bilimin geçerli ve doğru sonuçları karşısında, felsefeyi işlevsiz bir konumdan kurtarmak için felsefeyi de bilimin özelliklerini taşıyan bir etkinlik çerçevesine getirmek istemişlerdir. 20. yüzyılın başında Reichenbach, felsefeyi bilimsel yapma çalışmalarına hız vermiştir. Analitik felsefeyi benimseyen Reichenbach'a göre, metafizik tüm önermeler felsefeden arındırılarak bilimsel bir etkinlik olarak yapılmalıdır.

Buna göre felsefeyi, bilimsel felsefe yapma girişimlerinin nedeni aşağıdakilerden hangisi olamaz?

- Einstein'a göre bilim; her türlü düzenden yoksun duyu verileri ile mantıksal olarak düzenli düşünme arasında uygunluk sağlama çabasıdır .
- Russell a göre bilim; gözlem ve gözleme dayalı akılla, önce dünyaya ilişkin olguları, sonra bu olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır.
Buna göre her iki görüşün ortak yargısı aşağıdakilerden hangisidir?

Bilim evrendeki sonsuz sayıdaki olgular içinde, kendi amacına uygun olanları sınıflar, betimler ve açıklar.
Bilimsel bilginin belirtilen özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

- Hipotez veya hipotezler, henüz doğrulanmamış kavramsal genellemelerdir. Bu hipotezler, gözlem ve deney aracılığıyla sınanır veya test edilir. Sınamada veya testte başarılı olan hipotezler, araştırılan olgunun nedenini veren doğru açıklama olarak kabul edilir.
- Olgular arasındaki ilişkilerden veya bu ilişkileri dile getiren genellemelerden (yasalardan) yararlanarak, henüz
olmamış bir olguyu önceden kestirmektir.
Buna göre, tanımlanan kavramlar aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla verilmiştir?

Olaylar sadece kendi aralarında zorunlu yasalarla birbirine bağlı değildir; doğru yargı, olayı, ancak deneysel teknikler yoluyla yakalar. Örneğin, en basit ve en ilkel görünen "Bu sabah saat sekizi beş geçe sıcaklık on yedi dereceydi." cümlesi, yüksek bir soyutlama derecesi ve çeşitli deneysel teknikleri önce zamanın ölçümü ile ilgili teknikleri, daha sonra termometrenin kullanılmasını gerektirir.
Metinden yola çıkılarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir?

Neo-pozitivizme göre bilim, bir kez oluşturulduktan ve doğrulandıktan sonra felsefeci bu ürünün dilini, yapısını, yöntemini, yasalarını, kuramlarını önermelerini, işleyişini ve değerini analiz edebilir.
Buna göre neo-pozitivistlerin bilim anlayışı hakkında aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Klasik bilim anlayışına göre, bizden bağımsız bir nesnel gerçeklik vardır. Bu nesnel gerçeklik (olgular), pozitivist yaklaşımla bilimsel olarak betimlenebilir ve açıklanabilir. Olguların nedenlerini genelleyerek vermesi bilimi evrensel, tümel ve genel yapar. Klasik bilim yorumuna göre bilim, herkes tarafından aynı sonuçlara varılabilecek bir faaliyet olduğu için her zaman sınamaya ve denemeye açıktır.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi klasik bilim anlayışına ait bir özellik olamaz?

Kuhn'a göre, bunalım dönemi içinde, genç bir bilim insanı çıkar ve yeni bir bakış açısı, yani paradigma öne sürer. Önceleri büyük bir tepki alan genç bilim insanı, sonraları taraftar bulmaya başlar. Genç bilim insanının yeni paradigmasının etrafında yavaş yavaş yeni bilim insanları bir bilim topluluğu kurmaya başlar. Böylece iki bilim topluluğu karşı karşıya gelmiş olur. öncelikle yeni paradigma, eski paradigmayı kabul eden bilim topluluğu tarafından büyük bir tepkiyle karşılanır. Eski topluluğun yaşlı üyeleri genç bilim insanının önerdiği yeni paradigma karşısında büyük bir karşı koyuş yapmalarına rağmen, eski paradigmayı kabul edenler arasında bazı genç bilim insanları topluluktan ayrılarak yeni paradigma etrafında toplanırlar. Ne zaman yeni paradigma eski paradigmadan daha çok bilim topluluğuna sahip olursa devrimsel bir gerçekleşme ile olağan bilim dönemine girilir.
Buna göre Kuhn, olağan bilim dönemi için aşağıdakilerden hangisinin gerçekleşmesi gerektiğini ifade etmemiştir?