5. Sınıf Sosyal Bilgiler Üretim, Dağıtım ve Tüketim Test 9

Ben bir buğday tanesiyim. Anadolu’nun bir köyünde güz rüzgârları eserken ekildim toprağa. Üzerimden geçen karakışa rağmen sessizce bekledim. Bahar gelince bir başağın üzerinde çoğaldım serpildim. Yaz boyu güneş ısıttı bedenimi. Olgunlaşıp sararınca çiftçi hasat etti, harman etti beni. Doldurdu bir çuvala, yüklendik kamyonlara. İlk durağım değirmenler… Öğütüldüm un haline getirildim. Tekrar dolduruldum çuvala bu kez yolculuğum fırınlara… Fırıncı beni suyla yoğurdu hamur yaptı. Sıcacık fırında pişip ekmek oldum şimdi de. Yolculuğum bitmemiş meğer, sabahın erken saatlerinde düştüm yine yollara. Son durağım mahalledeki bakkal. Eğer sabah kahvaltısında sofrada beni yiyorsan uzun bir yolculuktan sonra ulaşmışım demektir sana.

Bu metinde buğday ile ilgili;
I. Üretim
II. Dağıtım
III. Tüketim
aşamalarının hangilerinden bahsedilmiştir?

Sahip olduğu verimli topraklar ve turizm potansiyeli sayesinde Türkiye’nin önemli illerinden biri olan Hatay bir cazibe merkezi olmayı sürdürmektedir. Yılda birden fazla ürün alabilmenin mümkün olduğu Amik Ovası’nda pamuk ve buğday başta olmak üzere farklı ürünler yetiştirilebilmektedir. Bunun yanı sıra tarihi ve doğal güzellikleri bünyesinde barındıran bu şehre yerli ve yabancı ziyaretçilerin gerçekleştirdikleri geziler nedeniyle oteller inşa edilmiş, yöresel lezzetleri tadabilmeleri amacıyla da birçok yeni tesis kurulmuştur.
Buna göre bu ilimizde;
I. Aşçılık
II. Ziraat müdendisliği
III. Turist rehberliği
mesleklerinden hangilerinin gelişmesi beklenir?

Cumhuriyet döneminin ilk ciddi teşebbüslerinden biri Uşaklı Molla Ömer oğlu Nuri (Şeker) adında bir çiftci tarafından yapılmıştır. İlk olarak Kalfa Köyündeki çiftliklerinde Avrupa’dan getirdiği pancar tohumları ile pancar yetiştirmiştir. Şeker pancarından şekerin nasıl elde edildiğine dair araştırmalar yapmıştır. Elde ettiği pancarları rendelemiş, rendelediği pancarları kaynatıp içindeki tatlı öz suyunu çıkartmıştır. Elde ettiği suyu kaynatmış ve şerbet elde etmiştir. Bu şerbeti çeşitli işlemlerden geçirerek şeker kristallerine dönüştürmüştür.
Buna göre Nuri Şeker’in girişimi aşağıdaki aşamalardan hangisini yansıtmaktadır?

Sağladığı yüksek kaliteli verim sayesinde son zamanlarda ziraat sektörünün en çok tercih edilen gübrelerinden olan solucan gübresi girişimci insanlarımıza da ilham kaynağı olmuş durumda. Kimyasal içerik bulunmadığı için toprağa zararı olmayan ve verimi artıran solucan gübresi satın almak için birçok kişi sipariş vermektedir. Kendi küçük ahırlarında üretim gerçekleştirenlerin yanı sıra kurmuş oldukları işletmelerde çok sayıda insana istihdam sağlayarak üretim yapan kişiler de bulunmaktadır.
Bu bilgiden hareketle solucan gübresi üretiminin;
I. Tarımsal verimi artırma
II. İş imkânı sağlama
III. Ulaşım olanaklarını geliştirme
durumlarından hangilerine katkı sağladığı söylenebilir?

Üretim ve dağıtım faaliyetlerini; iklim, coğrafi konum, su kaynakları, bitki örtüsü gibi yer şekilleri doğrudan etkiler. Tarımsal üretim için daha çok geniş ve verimli alanlar gerekir. Ovalar bunun en güzel örneğidir. Dağıtım, ulaşım sayesinde gerçekleştiği için ulaşıma elverişli olmayan yerler aynı zamanda dağıtımı ve tüketimi de olumsuz yönde etkilemektedir.
Buna göre aşağıda verilen yörelerden hangisinde üretim ve dağıtım olumsuz etkilenir?

Verilen görsel incelendiğinde Bursa’nın önemli turizm merkezlerinden biri haline gelmesinde;
I. Yeryüzü şekilleri
II. Tarihi ve kültürel değerleri
III. Sunulan hizmetler
özelliklerinden hangilerinin etkili olduğu söylenebilir?

Türkiye’de görlen iklim tiplerinin belirleyici tarım ürünleri vardır. Örneğin;
• Karadeniz’de çay ve fındık,
• Akdeniz’de muz, turunçgiller ve zeytin,
• İç Anadolu’da arpa, buğday, elma, patates ve şeker pancarı tarımı yapıldığı görülür.
Bu verilenlere göre;
I. Ülkemizde farklı iklimler görülür.
II. İklimin tarım ürünlerine etkisi vardır.
III. İklim, ürün çeşitliliğinde etkilidir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Buna göre Kayra’nın projesini hazırlarken aşağıdakilerden hangisini dikkate aldığı söylenebilir?

• Karadeniz kıyıları her mevsim yağış alan bir özelliğe sahiptir. Bu nedenle Ordu Giresun, Trabzon ve Rize’nin kıyı kesimlerinde yağış ve neme daha fazla ihtiyaç duyan fındık, çay ve mısır üretimi yaygındır.
• Erzurum-Kars yöresinde yaz yağışları fazla olduğu için otlak alanlar geniştir. Bu durum büyükbaş mera hayvancılığının bu çevrede gelişmesinde etkili olmuştur.
• Yazları uzun ve güneşli geçen, Akdeniz ikliminin etkisi altında olan kıyı kesimler deniz turizminin merkezi haline gelmiştir.
Buna göre bir bölgede görülen ekonomik faaliyetlerin belirlenmesinde aşağıdakilerden hangisinin etkili olduğu söylenebilir?

Verilen görselde numaralanmış faaliyetlerden hangisi tüketim aşaması ile ilgilidir?

Temel geçim kaynağının tarım ve hayvancılık olduğu yerlerde insanların beslenme alışkanlıklarında daha çok o bölgede yetiştirilen tarım ürünlerinin yer aldığı görülür. Sanayi ve hizmet sektörünün ağırlıklı olduğu yerlerde ise restoran kültürü ve dondurulmuş gıdalar gibi çeşitlilikler görülür.
Buna göre;
I. Bir yerin gelişmişliği o yerdeki insanların tüketim alışkanlığını belirler.
II. Ekonomik faaliyetler yeme-içme tarzını etkilemektedir.
III. Sanayi ve hizmet bölgelerinde hazır gıda tüketimi tarımsal üretim bölgelerine göre fazladır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Kındıra köyü, Kartalkaya Kayak Merkezi’ne varmadan önceki son köydür. Kındıra Köyü’nün kaderi Kartalkaya Kayak Merkezi’nin açılmasıyla değişmiştir. Kayak merkezine giden yolun köyden geçmesi köy halkına yeni bir kazanç yolu sağlamıştır. Kar nedeniyle yolda kalan araçlara zincir takıp traktörlerle çekerek kazanç elde etmişlerdir. Turistlerin mola verip konaklayabilecekleri, kayak malzemeleri satın alabilecekleri, kiralayabilecekleri tesisler kurmuşlardır.
Bu durum Kındıra Köyü’nde aşağıdaki ekonomik faaliyetlerden hangisinin gelişmesine katkı sağlamıştır?

Nazar Köy İzmir ilimizin Kemalpaşa ilçesine bağlı bir yerleşim yeridir. Buradaki insanların en önemli gelir kaynaklarından biri nazar boncuğu üretimidir. Köylü kadınlar genelde erkekler tarafından el emeği ile üretilen boncuklardan süs eşyaları yaparak satışa sunmaktadır. Gelen Yerli ve yabancı turistler ise nazar boncuğu atölyelerini gezerek dükkanlardan alışveriş yapmakta ve yöresel yiyecekleri tadarak keyifli zamanlar geçirmektedir.
Metne göre aşağıdakilerden hangisi nazar boncuğu üretiminin yöre halkına sağladığı katkılardan biri değildir?

Tarlasında domates üretmeyi planlanlayan Ali Bey bu iş için gerekli olan maddi imkanlara da sahiptir. Toprak ve iklim yapısına uygun tohumları araştırmış ve arazisine ekmiştir. Olgunlaşan domatesler toplanmış, kamyonlarla şehre taşınmış, ancak Ali Bey ürünleri satacağı yeri daha önceden planlamadığı için domateslerin büyük bir bölümü satılamamış ve çürümüştür.
Ali Bey bir girişimcinin yapması gereken hangi aşamayı dikkate almamıştır?

Buna göre Ahmet Bey, yaşadığı sorunu çözmek için aşağıdakilerden hangisini yapmalıdır?

Aşağıda ülkemizdeki fındık üretimi ve ihracatına ait bazı bilgiler verilmiştir.

Görsele göre ülkemizdeki fındık üretimi ve ihracatıyla ile ilgili olarak;
I. Ülkemiz dünya fındık üretiminde ilk sırada yer almaktadır.
II. Fındık ihracatı yaptığımız ülkeler fındık ihtiyaçlarının tamamını ülkemizden karşılamaktadır.
III. Ülkemizde fındık üretimi 2018-2019 yılında bir önceki yıla göre artış göstermiştir.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Buna göre verilen haberdeki girişimci ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Aşağıda akarsularımızdan çeşitli şekillerde yararlanıldığı görülmektedir.

Buna göre akarsularımızın kirletilmesi veya kuruması durumunda hangi ekonomik faaliyetlerin olumsuz etkilenmesi beklenemez?

Buna göre kaz yetiştiriciliğinin;
I. Ekonomik faaliyetler
II. Yemek kültürü
III. İklim özellikleri
durumlarından hangilerini etkilediği söylenebilir?

Erzurum da yaşayan Rıza: Bizim yörede yaz yağışları fazla olduğu için gür otlakların olduğu meralarımız oldukça geniş bir yer kaplar. Bu yüzden yöremizde hayvancılık oldukça yaygındır.
Konya da yaşayan Özgür: Bizim yörede bozkır bitki örtüsü yaygın olduğundan büyükbaş hayvancılık için yeterli otlaklarımız bulunmamakta yaz yağışları az olduğu için bölgemizde daha çok küçükbaş hayvancılık faaliyeti yapılmaktadır.
Buna göre Erzurum ve Konya’da farklı hayvancılık faaliyetinin yapılmasını belirleyen temel unsur aşağıdakilerden hangisidir?

Yukarıdaki bilgilere bakılarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Yusuf Bey marketten etiket fiyatı 8TL olan peyniri, üzerindeki bilgileri kontrol ettikten sonra satın almıştır. Marketten aldığı fişi kontrol ettiğinde peynirin fiyatının fişte 10 TL yazdığını görmüştür. Yusuf Bey fazla para ödemesine rağmen herhangi bir işlem yapmadan eve dönmüştür.
Buna göre Yusuf Bey bilinçli bir tüketici olarak aşağıdakilerden hangisine dikkat etmemiştir?

Üzüm suyundan yapılan bulamaca, ipe dizilmiş cevizlerin birkaç defa batırılmasıyla yapılan orcik Elazığ’ın tescilli ürünlerindendir. Orcik için düzenlenmesi planlanan festival, üreticiden satıcıya kadar herkesi heyecanlandırdı. Festival, gençler ve vatandaşların yanı sıra esnafları da sevindirdi. Tarihi Kapalı Çarşı’da orcik satan esnaflar, yapılacak festival ile işlerinini açılacağını ve daha fazla üretim ve satışın olacağını aktardı.
Buna göre festivalin aşağıdakilerden hangisini etkilemesi beklenir?