6. Sınıf Sosyal Bilgiler Bilim, Teknoloji ve Toplum Test 5

Aşağıda bazı kurum ve kuruluşların amaçları ve işlevleri verilmiştir.

Buna göre yaşadığımız yerde kuraklığın artması, topraklarının verimsizleşmesi, yetiştirdiğimiz ürün sayısının gün geçtikçe azalması ile ilgili yukarıda verilen kurumlardan hangisinin çalışma yapması beklenir?

Arkeolojik kazılar sonucunda toprak altından çıkarılan kalıntılar çıkarıldıkları yerde veya ülkemizin değişik müzelerinde sergilenerek yerli ve yabancı ziyaretçilerin ilgisine sunulmaktadır. Bu durum ülkemize gelen ziyaretçi sayısını artırmaktadır.
Arkeolojinin aşağıdaki alanlardan hangisine katkı sağladığı söylenebilir?

Nanoteknoloji; maddeyi dolaylı olarak atom boyutuna indirgeme işidir. Atom üstüne atom koyarak yeni maddeler oluşturmayı ve mevcut maddelerin moleküler yapısını değiştirerek yeni ve dayanıklı maddeler oluşturma çalışmalarını içermektedir.
Verilenler göz önünde bulundurulduğunda nanoteknoloji ile ilgili aşağıdaki çıkarımlardan hangisine ulaşılamaz?

Aşağıda Bilimsel araştırma basamaklarının sıralaması verilmiştir.
I. Konu belirleme
II. Hipotez( varsayım) oluşturma
III. Bilgi ve belge toplama
IV. Hipotezleri test etme
V. Elde edilen verileri raporlama
Alp sosyal bilgiler dersinde, atık yağların geri dönüşümü ile ilgi araştırma yapmaya karar vermiştir. “Atık yağların geri dönüştürülmesi ile hem doğal su kaynaklarının kirlenmeyeceğini hem de suda yaşayan canlıların zarar görmeyeceğini” ileri sürmüştür.
Alp bundan sonra araştırmasına bilimsel araştırma basamaklarından hangisi ile devam etmelidir?

Hipotez: Herhangi bir araştırmanın olası sonucuna dair yapılan tahminlerdir.
Buna göre aşağıda yapılan bilimsel araştırmanın hangi adımında hipotezde bulunulmuştur?

Yazarların aylarca hatta yıllarca çalışarak, fikir üreterek, emek vererek yazmış oldukları eserleri, izin almadan gizlice çoğaltmak korsan ürün olarak nitelendirilir. Korsan ürünlerin satışı yasal olmadığı için, korsan satışlara vergilendirme yapılamamaktadır. Bununla birlikte eser sahipleri emeklerinin karşılığını almadıkları gibi yaratıcılıkları da etkilenmektedir.
Buna göre korsan ürün alım ve satımının aşağıdakilerden hangisine neden olduğu söylenemez?

Millî Eğitim Bakanlığı ile Tübitak arasında imzalanan protokol gereğince öğrencilere farklı bilim dallarını tanıtmak, sevdirmek, merak uyandırmak amaçlanmıştır. Bu kapsamda bilim fuarlarının desteklenmesine karar verilmiştir. Her sene okullarda öğretmenler öncülüğünde bilim fuarları düzenlenmektedir. Bu fuarlarda ortaokul ve lise öğrencilerinin, eğitim-öğretim programı çerçevesinde ve kendi ilgi alanları doğrultusunda belirledikleri konularda araştırma yapacakları ortamın oluşturulması amaçlanır. Öğrencilerin araştırmalarının sonuçlarını sergilemeleri, izleyiciler ile birlikte eğlenerek öğrenmeleri sağlanır.
Buna göre Tübitak Bilim Fuarı ilgili;
I. Öğrencilerin araştırma yapacakları konuları kendilerinin belirleyebildiğine,
II. Öğrencilere bilimi sevdirmeyi ve araştırma yapmayı amaçladığına,
III. Öğrencilerin hem öğrenme hem eğlenme imkânı elde ettiğine
ifadelerinden hangilerine ulaşılabilir?

‘’Elinizde tuttuğunuz kitap, kağıt ve mürekkepten ibaret değildir. Yazarın alın terinin ürünüdür. Bu kitabın ortaya çıkmasında yazarın yanı sıra matbaacı, grafiker, dizgici ve yayıncı gibi pek çok kişinin emeği vardır.
Bir kitabın korsanının veya fotokopisinin alınması pek çok kişinin emeğinin çalınması anlamına gelmektedir.
Bir yazar yazdığı kitaptan telif ücreti alamıyorsa yayıncı yaptığı masrafı karşılayamıyorsa o kitabın yeni baskı yapma ihtimali yoktur.
Buna göre metinde aşağıdakilerden hangisine vurgu yapılmıştır?

Bilim insanlarının merakla beklediği Doğu Anadolu Gözlemevi Erzurum’da inşa ediliyor. Doğu Anadolu Gözlemevi proje koordinatörü, dünyanın sayılı gözlemevlerinden biri olacak proje ile ilgili şunları söyledi:
“Bütün dünyanın, astronomi ve bilim camiasının gözü bu teleskopta. Erzurum’un dünya üzerindeki konumu kurulum için çok iyi. Ayrıca Erzurum’da kar yağışının fazla ancak nemin az olması, havanın soğuk olması, astronomik açıdan en önemli kriterlerden. Biz kızıl ötesi gözlem yapacağımız için soğuk hava ideal bir durum. Kar yağışı da atmosferi temizlediği için önemli.”
Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Alman ordusu II. Dünya Savaşı’nda Hitlerin emriyle Sovyet topraklarına girmiş, Moskova önlerine geldiğinde kar fırtınasına yakalanmıştır. Alman ordusu üç hafta içinde Moskova’da soğuk ve buna bağlı hastalıklardan dolayı 155 bin askerini kaybetmiştir.
Yaşanan bu durum aşağıdaki bilim dallarından hangisi hakkında bilgi sahibi olmanın gerekliliğini ortaya koymaktadır?

Bir yazılım firması tarafından kurulan Türkiye’nin ilk insansı robot fabrikasında seri üretime geçileceği belirtildi. Yeni üretilen insansı robot serisinin bir çocuk tarafından bile çok rahat biçimde programlanabileceği ifade edildi. Bu robotlara, alışveriş merkezlerinde ürün tanıtma, fuarlarda broşür dağıtma, otogar ya da havalimanlarında yol gösterme, mağazalarda tezgâhtarlık, hasta bakıcılık gibi işler bile yaptırılabilinecek. Ayrıca insansı robotun yazılımı güncellenebilecek ve değişen ihtiyaçları karşılayabilecek şekilde tasarlandı.
Buna göre insansı robotların üretilmesi ve yaygınlaşması sonucunda aşağıdakilerden hangisinin olması beklenemez?

Kitap, CD, DVD, radyo ve televizyon gibi ürünlerin üzerinde telif hakkını koruyan bandroller bulunmaktadır. Bandrol alımı ve kullanımı ile eser nüshalarının sayısı bilinerek kontrol altında tutulmakta, kaçak ve izinsiz basımlar tespit edilmektedir. Ayrıca bu bandroller, satın alınan ürünlerin üzerine devletçe belirli bir düzeyde vergi alındığını da göstermektedir.
Bu bilgilere göre bandrol uygulamasının amacı nedir?

Korsan yayımlar, yayımcılık sektörünün gelişmesine ve büyümesine, istihdamın artmasına, vatandaşın kaliteli üretim kriterlerine uygun yayımlara ulaşmasına engel olmaktadır. Yazarın alın terini hiçe sayan korsan yayımlar, ayrıca devletin vergi gelirlerini de azaltmaktadır.
Buna göre korsan yayımcılık ile ilgili;
I. Ülke ekonomisine zarar verdiği,
II. İnsan emeğini yok saydığı,
III. Toplumsal duyarsızlığa yol açtığı
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Hyperloop adlı kapsül trenler gelecekteki toplu ulaşım alışkanlarını geliştirip yenileyecek. Özel olarak geliştirilmiş mıknatıslar sayesinde sürtünme kuvveti yaşamayan ve saatte yaklaşık 1000 km hıza ulaşabilen bu yeni ulaşım teknolojisi, iki nokta arasındaki mesafenin en hızlı şekilde kat edilmesini sağlayacak. Ayrıca havası alınmış bir tüp içerisinde çevresel koşullardan ve iklim şartlarından etkilenmeyecek.
Buna göre Hyperloop adlı kapsül trenler ile ilgili olarak;
I. İnsan hayatını kolaylaştıracağı
II. Zamandan tasarruf sağlayacağı
III. Kara yolundan daha güvenli olacağı
İfadelerinden hangileri söylenebilir?

İçişleri Bakanlığınca 2019 yılının “Yaya öncelikli Trafik Yılı” ilan edilmesinin ardından yasa kapsamında ülke genelinde “Öncelik Hayatın, Öncelik Yayanın” sloganıyla bir kampanya başlatıldı. Buna göre kavşaklarda, trafik lambasının olmadığı yaya geçitlerinde araçlar yaya geçidini ve yayayı gördüğü zaman yavaşlayacak. Burada geçen veya geçmek üzere bulunan yaya varsa ilk geçiş hakkını yayaya vermek zorunlu hale getirildi.
Afiş ve verilen bilgi aşağıdaki Sosyal Bilim dallarından hangisiyle ilgilidir?

Bilim ve teknoloji yaşamımıza bilgisayarlar, akıllı telefonlar, üç boyutlu yazıcılar, tıbbi cihazlar, yazılımlar, elektrikli otomobiller ile girmişken gelecekte ise yapay zeka teknolojisi gibi sistemlerin hayatımızın bir parçası olacağı öngörülmektedir.
Buna göre;
I. Dünyadaki bilimsel çalışmaların tamamı teknoloji üzerine yapılmaktadır.
II. Bilim ve teknoloji sürekli gelişim ve ilerleme göstermektedir.
III. Yapay zeka geleceğin teknolojileri arasında yerini alacaktır.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Aysel, Avustralya’da yaşanan yangın felaketi konusunda genel ağdaki sitelerden ve kütüphaneden araştırma yapmıştır. Yaptığı araştırma sonucunda yangında onlarca insanın, milyonlarca hayvanın öldüğü ve milyonlarca dönüm arazinin küle döndüğünü tespit etmiştir. Yangının küresel ısınmaya etkilerinden de bahseden Aysel yangınlar konusunda tedbir ve önlemler ile ilgili edindiği bilgileri de raporuna yazmıştır. Son olarak da yararlandığı kaynakları yazarak çalışmasını tamamlamıştır.
Buna göre Aysel, yaptığı bilimsel araştırmada aşağıdakilerden hangisi ile ilgili bir çalışma yapmamıştır?

Korsan (Fikir hırsızlığı): Sahibinden izin almaksızın, orjinal bir fikir veya sanat eserinden, doğrudan veya dolaylı bir şekilde çoğaltma yapılarak elde edilen ürünleri ifade eder. Günlük hayatımızda kullandığımız pek çok ürün uzun ve yorucu bir süreçten geçerek bizlere ulaşır. Bazı insanlar büyük emeklerle ortaya çıkarılan bu ürünleri taklit edebilir, hatta kendi ürünleriymiş gibi satabilirler. Bazen bu ürünlerin alınması ve kullanılması sağlığımız bile olumsuz etkileyebilmektedir. Buluş veya ürünleri ortaya çıkaran kişiler gelir kaybı yaşarken devletimizde vergi kaybına uğrar. Aynı zamanda korsan ürün satan kişiler haksız kazanç elde etmektedir.
Verilen açıklamalara göre korsan ürünlerle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Akıllı İşaretler sistemi, konuyla ilgili bağımsız uzmanlar tarafından geliştirilmiş karma bir sistemdir. RTÜK tarafından uygulanmaya konulan işaretlerin biri veya birkaçı televizyon programları başlarken program içeriğine göre ekrana gelmektedir.

Aşağıdakilerden hangisi RTÜK tarafından uygulamaya konulan Akıllı İşaretler sisteminin amaçlarından biri olamaz?

6. sınıf öğrencisi Nil, Sosyal Bilgiler dersinde bilimsel araştırma basamaklarını öğrendikten sonra “deniz kirliliğinin canlılar üzerindeki etkisi” konusunda bir araştırma yapmaya karar verir. Nil araştırması için konuyla ilgili genel ağdan, gazetelerden, dergi ve kitaplardan birçok bilgiye ulaşmıştır. Araştırmasını hazırlarken özellikle bilgiye ulaştığı ağların adreslerini, gazetelerin ad ve tarihleri, kitapların adlarını yazarak basımevlerini ve basım yıllarını belirterek çalışmasını tamamlamıştır.
Buna göre Nil bilimsel bir araştırma yaparken;
I. Araştırma yapacağı konuyu belirleme
II. Bilimsel etiğe uygun kaynakça yazma
III. Sorunun çözümüne yönelik hipotezler oluşturma
IV. Bilgileri konularına göre sınıflama
basamaklarından hangilerini uygulamıştır?