Evrendeki hiçbir şey başıboş, anlamsız ve amaçsız değildir. Hiçbir varlık kendisi için belirlenmiş kanunların dışına çıkmaz. Her varlık, birbiriyle uyum içinde ve büyük bir bütünün
parçası olarak hareket eder. Örneğin bazı canlılar oksijen tüketip karbondioksit açığa
çıkarır, bitkiler ise besin üretmek için karbondioksit tüketip oksijen üretir.

Bu parçadan hareketle, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

• “Kim dine ve dünyaya yararlı bir iş yaparsa
kendi iyiliği için yapmış olur; kim de kötülük işlerse kendi aleyhine işlemiş olur. Senin Rabbin kullarına asla haksızlık etmez.”  (Fussilet suresi, 46. ayet)
• “Allah hiçbir kimseyi, gücünün yetmediği bir şeyle yükümlü kılmaz; lehinde olanı da
kendi kazandığıdır, aleyhinde olanı da kendi kazandığıdır…”  (Bakara suresi, 286. ayet)

Bu ayetlerde vurgulanan husus aşağıdakilerden hangisidir?

Canlıların doğması, gelişmesi ve üremesi gibi olaylar biyolojik yasalar kapsamında değerlendirilir. Yüce Allah bitki, hayvan ve insanların yapı ve işlevlerini biyolojik yasalara bağlı kılmıştır.

Aşağıdaki ayetlerden hangisi bu düşünceyi desteklemektedir?

Allah, toplumsal olaylar arasında var olan  sebep-sonuç ilişkisini gösteren yasalar koymuştur. Bunlara toplumsal yasalar denir. Örneğin, gelir dağılımının âdil olduğu toplumlarda yoksulluk azalır, adaletin olmadığı toplumlarda barış ortamı bozulur. Eşitlik ve adalet yoksa toplumda bunalım ve kargaşa
ortaya çıkar. Kuraklık sonucunda açlık ve susuzluk yaşayan insanların, yaşanabilir yerlere göç etmesi, tarımsal üretimin azalıp sanayileşmenin artmasıyla köyden kente göçün hızlanması toplumsal yasalara örnek verilebilir.

Bu parçadan hareketle;
I. Toplumsal yasalara uygun yaşanılan toplumlarda barış ve huzur ortamı sağlanır.
II. Adalet kavramı, toplumsal kalkınmanın sigortası hükmündedir.
III. Şehirleşme ve sanayileşmenin artması, toplumsal yasalarla ilişkilendirilemez.
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Alınan bütün önlemlere rağmen insanlar yine de hasta olabilir. Böyle durumlarda “Hasta
olmak benim kaderimde varmış,” diyerek tedavi olmamak veya hastalığa çare aramamak
doğru bir kader anlayışı değildir. Hasta olan kişi yeniden sağlığına kavuşmak için gerekli tedavi yollarına başvurmalı ve Allah’a (c.c.) dua etmelidir.

Aşağıdakilerden hangisi bu parçada savunulan düşüncelerden biridir? 

Kader, “AIIah’ın bütün nesne ve olayları ezelî ilmiyle planlaması”; kaza ise “AIIah’ın, nesne
ve olaylara ilişkin ezeli planının yeri ve zamanı geldiğinde gerçekleşmesi” şeklinde tanımlanır. Buradan, her şeyin belli bir plan içerisinde ve belli ölçülere göre meydana geldiği anlaşılmaktadır. Bu durum bir ağacın meyve vermesiyle örneklendirilebilir. Buna göre, bir ağacın meyve vermesi için sıcaklık, ışık, mineraller ve su gibi çevresel faktörlerin uygun miktarlarda olması gerekir. Ancak bu şartlar bir araya geldiğinde ağaç meyve verir.,

Buna göre aşağıdakilerden hangisi “kaza” kavramına örnek gösterilebilir?

Hz. Peygamber, hicret niyetiyle evinden çıktığında müşrikleri oyalamak için yatağına Hz. Ali’yi yatırdı. Yol arkadaşı Hz. Ebu Bekir’in evine gizlice gidip yol hazırlıklarını tamamladı. Yolculuk için develer ayarladı ve kendilerine rehberlik edecek müşrik bir kılavuz ile anlaştı. Hz. Peygamber arkadaşıyla birlikte önce Medine yoluna ters yönde bulunan Sevr Mağarası’na gitti ve orada üç gün kaldı. O, bu süre içerisinde gıda ihtiyaçlarını kimin, nasıl karşılayacağını ve Mekkelilerle ilgili haberleri kimin getireceğini belirledi.

Bu parçadan hareketle, Hz. Muhammed (s.a.v.) ile ilgili aşağıdakilerden hangisi
söylenemez?

“Kim doğru yolu seçerse kendi iyiliği için seçmiştir, kim de saparsa kendi zararına sapmış olur. Hiç kimse başkasının günah yükünü üstüne almaz. Biz bir resul göndermedikçe azap da etmeyiz.” (İsra suresi, 15. ayet)

Bu ayet;
I. sorumluluk,
II. özgürlük,
III. cüz’i irade
kavramlarından hangilerine örnek gösterilebilir?

Sincapların, toprağın altına sakladıkları meyve palamutlarını nereye koyduklarını unuttukları
için her yıl binlerce yeni fidanın oluştuğunu biliyor musunuz?
Bu soru cümlesinden hareketle, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

“Hiçbir kimse Allah’ın yazılıp bir süreye bağlanmış izni olmadan ölmez. Kim dünya
nimetini isterse ondan kendisine veririz; kim ahiret nimetini isterse ona da ondan veririz ve şükredenleri ödüllendireceğiz.”  (Âl-i İmran suresi, 145. ayet)
• “Sadece içinizden zulmedenlere dokunmakla kalmayacak olan fitneden sakının ve
bilin ki Allah’ın cezası şiddetlidir.” (Enfal suresi, 25. ayet)
• “Güneş’i aydınlatıcı, Ay’ı ise aydınlık yapan, yılların sayısını ve hesaplamayı bilesiniz diye ona menziller belirleyen O’dur. Allah bütün bunları hikmet ve fayda esasına göre yarattı. Bilme kabiliyetinde olanlar için de ayetlerini detaylı bir şekilde gözler önüne seriyor. (Yunus suresi, 5. ayet)

Yukarıdaki ayetler kaderle ilgili sırasıyla hangi kavramlarla ilişkilendirilir?