Sıcaklık artışı havayı oluşturulan moleküllerin hareketini arttırır. Bu hareketlenme, moleküllerin birbirlerinden uzaklaşmasına neden olur ve birim hacme düşen molekül sayısı azalacağından havanın basıncı da azalır. Sıcaklığın azalmasında ise havayı oluşturan moleküllerin hareketi azalır ve moleküller birbirine yaklaşmaya başlar. Birim hacme düşen molekül sayısı artar ve havanın basıncı artar. Belirli bir alanda bu şekilde basınç azalmalarına alçak basınç alanı, yükselmesine ise yüksek basınç alanı denir.

Alçak ve yüksek basınç alanları birbirleri arasında hava geçişi gerçekleştirerek rüzgarların oluşmasına neden olur. Havanın hareketi yeryüzüne yakın yerlerde yüksek basınç alanından alçak basınç alanına, gökyüzüne yakın yerlerde ise alçak basınç alanından yüksek basınç alanına doğrudur.

Gündüzleri dağların yüksek kesimleri, bulundukları düzlüklerden daha erken ısınır. Sulak alanlar ise suyun geç ısınmasından dolayı gündüzleri karalardan daha geç ısınırlar. Gece ise dağların yüksek kesimleri soğuk, sulak alanlar ise düzlük karasal alanlara göre daha sıcaktır. (YBA: Yüksek Basınç Alanı, ABA: Alçak Basınç Alanı)

1, 2, 3 ve 4. soruları verilenlere göre cevaplayınız.

Gündüz I ile II. ve II ile III. bölgeler arasında oluşacak rüzgarların yönü aşağıdakilerden hangisinde doğru ve­rilmiştir?

Gece II ve III numaralı bölgelerde oluşacak basınç alan­ları aşağıdakilerden hangisidir?

Gündüz bu üç bölgede oluşacak hava basınç değerle­rinin doğru karşılaştırılmış hali aşağıdakilerden hangi­sidir?

Güneş pilleri güneş ışınlarını doğrudan elektriğe dönüştürebilen sistemlerdir. Bu sistemlerin verimli çalışabilmesi için güneş ışığını dik bir açıyla alması gerekir.

Güneş paneli işi ile uğraşan bir şirket Dünya üzerinde Yengeç Dönencesi’ne ve Oğlak Dönencesi’ne güneş sistemi yerleş­tirmişlerdir. Kurdukları sistem Güneş’ten gelen ışığı dik bir açı ile güneş panelinin alabilmesi için bir piston vasıtası ile paneli hareket ettirmektedir.

Panelin ön yüzü dik bir konumda iken; Yengeç Dönences’inde güneye, Oğlak Dönences’inde kuzeye bakmaktadır.
Buna göre 21 Aralık tarihinde Dünya yukarıdaki gibi bir konumda iken güneş pillerinin verimli çalışabilmesi için panellerin görünüşü aşağıdakilerden hangisi gibi olabilir?

Suyun serinletici etkisinden dolayı I. bölge gündüz soğuk, II. bölge ise daha sıcaktır. I. bölgede yüksek basınç alanı, II.’de ise alçak basınç alanları oluşur. Yüksek basınç alanlarından hava alçak basınç alanlarına rüzgar olarak taşınır. Bu taşınma sırasında I’de oluşan yoğun nem II. bölgeye taşınmış olur. Nem ise yağmurları beraberinde getirir.

Verilenlere göre harita üzerinde numaralandırılan yerlerden hangi sinin yıl boyunca yağış miktarı en azdır?

Güneş’ten gelen ışınlar Dünya’nın şeklinden dolayı kutup bölgelerine açılı, ekvator bölgesine ise dik gelir. Bu durum Güneş’ten gelen enerjinin ekvator’da dar bir alanı, kutuplarda ise geniş bir alanı ısıtması anlamına gelir. Bundan dolayı ekvator bölgesi çok, kutuplar ise daha az ısınır. Bu durum mevsimlerin oluşmasına neden olur.

Bununla beraber Güneş’ten gelen ısı ve ışık enerjisinin mevsime olan etkisini belirleyen yardımcı faktör yeryüzünün ısıyı so­ğurma oranıdır. Yeryüzünde Güneş’ten gelen ışığı yansıtma oranı düşük olanlar daha fazla enerjiyi soğuran sıcak alanlardır.

Verilen anlatıma göre aşağıda görsellerde verilen ısı ve ışık enerjisinin mevsime olan etkisini belirleyici faktörlerden birini ifade etmez?

İsrail ve Ürdün’e kıyıları olan Ortadoğu’daki Ölü Deniz, bölgede yapılan barajlar, yeni su hatları, su depolama alanları denize akan su miktarının doğal koşullarda olması gereken­den %5 oranına düşmesine neden olarak her yıl bir metre küçülüyor. Ortadoğu’nun aşırı sıcakları nedeniyle normal koşullar altında kendini yenileyen Ölü Deniz, bu gidişatla 2050 yılında tamamen kuruyacak.

Avrupa’daki sıradağlar çok uzun zamandır kayakçılara ev sahipliği yapıyor. Sekiz ülkeden geçen bu doğa harikası yamaçlar, tepeler, vadiler artan ortalama sıcaklıklar nedeniyle her geçen gün eriyor.

Dünya’nın en büyük yağmur ormanı alanı olan Amazonlar, Güney Amerika’nın %40’ını kaplıyor. Akıl almaz canlı çeşitliliğine sahip ormanlar insanların müdahalesi nedeni ile yok oluyor. Aşırı kuraklık ağaçları öldürüyor, ölmeyenler de çok büyük oranda nem kaybettiği için orman yangınlarına davetiye çıkarıyor.

Yukarıda Dünya’nın bazı bölgelerinde meydana gelen değişimlere yer verilmiştir.
Bu bölgelerde meydana gelen olumsuz değişimi engellemek için;
I. Enerji kullanımında verimliliği arttırmak
II. Orman yangınlarını engellemek
III. Yenilebilir enerji kaynaklarının kullanımını yaygınlaştırmak
IV. İnsanları doğa ve doğal alanları koruma konusunda bilinçlendirmek
verilenlerden hangileri yapılabilir?

Bir bölgede uzun süre gözlenen sıcaklık, nem, hava basıncı, rüzgar, yağış gibi olayların ortalamasına iklim denir. Bir yerin iklimi o yerin enlemine, yükseltisine, yer şekillerine, kalıcıkar durumuna ve denize olan uzaklığına bağlıdır.

Bir yerin iklimini belirleyen faktörler göz önünde bulundurulduğunda aşağıdakilerden hangisi ülkemizde görülen iklim tiplerinden biri olamaz?

Bir bölgenin yıllık sıcaklık ve yağış grafiği aşağıdaki gibidir.

Bu grafiğe göre bölgeyle ilgili;
I. Kuzey Yarım Kürededir.
II. 6. ayda gece ve gündüz süreleri eşit olur.
III. Mart ayında ilkbahar mevsimi yaşanır.
verilen bilgilerden hangileri doğrudur?