8. Sınıf İnkılap Tarihi Atatürk İlkeleri: Devletçilik

“Bu günkü mücadelelerimizin amacı tam bağımsızlıktır. Bağımsızlığın bütünlüğü ise ancak mali bağımsızlıkla mümkündür. Bir devletin maliyesi bağımsızlıktan yoksun olunca o devletin bütün ha­yati kuruluşlarında bağımsızlık felç olur. Çünkü her devlet organı ancak mali bir kuvvetle yaşar.”

Buna göre, aşağıdaki Atatürk ilkelerinden han­gisinin tam bağımsızlığa katkısının daha fazla olduğu söylenebilir?

Cumhuriyetin kurulduğu ilk yıllarda ülkemizin ekonomisi çökmüş durumdaydı. Halkın elinde yatırım ­yapmak için yeterli bir sermaye birikimi yoktu. Ti­caret ve demir yolları yabancı işletmelerin elindeydi. Ulaşım güçlükle yapılmaktaydı.

Bu durum aşağıdaki Atatürk ilkelerinden hangisinin uygulanmasını zorunlu hale getirmiştir?

Devletçiliğin ortaya çıkış nedenlerinden biri de sosyal adaleti gerçekleştirmektedir. Bu ilkeye göre devlet bir yandan yeni iş olanakları açarken bir yandan da çalışanların sosyal alanda ve sağlık alanındaki haklarını da dikkate alır. Devlet için bü­tün meslek sahipleri aynı haklara sahiptir.

Buna göre, devletçilik ilkesinin aşağıdaki Ata­türk ilkelerinden hangisiyle ortak bir amaca sa­hip olduğu söylenebilir?

“Türkiye’nin uyguladığı devletçilik sistemi Türkiye’nin ihtiyaçlarından doğmuş, Türkiye’ye özgü bir sistemdir. Devletçiliğin bizce anlamı şu­dur: Kişilerin özel teşebbüslerini ve şahsi faaliyet­lerini esas tutmak, fakat büyük bir milletin ve geniş bir memleketin bütün ihtiyaçlarını ve çok şeylerin yapılmadığını göz önünde tutarak memleket eko­nomisini devletin eline almak. Türkiye Cumhuriyeti Devleti Türk vatanında asırlardan beri kişisel ve özel teşebbüslerle yapılmamış olan şeyleri bir an

önce yapmak istedi. Kısa bir zamanda yapmayı da başardı.”

Atatürk’ün açıklamalarına bakılarak devletçilik ilkesiyle ilgili;

I. Özel teşebbüse karşıdır.

II. Milletin ihtiyaçlarını karşılamaya yöneliktir.

III. Devletin ekonomiye müdahalesini esas almış­tır.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

1929 Dünya Ekonomik Krizi’nin Türkiye’deki olumsuz etkilerini gidermek için aşağıdakiler­den hangisi yapılmıştır?

1921 Londra Konferansı’nda Kont Sforza, bizim ekonomik bağımsızlık konusunda sonuna kadar ısrar edeceğimizi anlayınca şu sözleri söylemiştir. “Böyle yaparsanız herkesi karşınıza alırsınız. Arazi için savaşmanızı herkes anlar fakat hiç ekono­mik şartlar için savaşılır mı? Kont Sforza demek istiyor ki toprak için dövüşünüz. Fakat topraklarda ekonomik hakimiyet yani tam bağımsızlık meselesini ise karıştırmayı­nız. Ekonomik olarak bizim efendiliğimizi kabul etmezseniz hepimiz aleyhinize dö­neriz.

(Bir gazete haberi 07.02.1923)

Aşağıdaki ilkelerden hangisinin kabul edilmesi Kont Sforza’nın düşüncelerinin dikkate alın­madığını gösterir?

Verilen şemada “?” ile gösterilen yere aşağıda­ki Atatürk ilkelerinden hangisi yazılmalıdır?

– Sümerbank’ın açılması

– Etibank’ın açılması

– 1. Beş Yıllık Kalkınma Planı’nın uygulanması

– Devlet üretme çiftliklerinin kurulması

– Maden Tetkik Arama Enstitüsü’nün kurulması

– Kamu İktisadi Teşebbüslerinin oluşturulması

Bu düzenlemeler aşağıdaki Atatürk ilkelerin­den hangisiyle ilgilidir?

Devletçilik anlayışının benimsenmesinde etkili olan aşağıdaki sebeplerden hangisi “iç etkenler” arasında yer almaz?

Atatürk, devletçilik için, “Memlekette her çeşit üre­timin artması için kişisel teşebbüsün gerekli olduğunu önemle kaydedip…” ifadelerini kullanmıştır.

Buna göre,

I. üretime önem vermektedir.

II. Liberal anlayışına karşı değildir.

III. Bütün üretim araçları devletin kontrolündedir.

anlayışlarından hangileri devletçilik ilkesine uygundur?