8. Sınıf İnkılap Tarihi Demokratikleşme Adımları

Mustafa Kemal Atatürk;
• 1923’te Halk Fırkasının kurulmasına öncülük etmiştir.
• 1924’te Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kurulmasına destek vermiştir.
• 1930’da yakın arkadaşı Fethi Bey’den Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurmasını istemiştir.
Mustafa Kemal Atatürk’ün bu çalışmaları ile aşağıdakilerden hangisini amaçladığı söylenemez?

Siyasi partiler, farklı düşüncedeki bireylerin yönetime katılmasını sağlar. Siyasi partiler, demokratik hayatın vazgeçilmez unsurları arasında yer alır. Demokrasi, halk egemenliğini ön plana çıkaran farklı fikir ve duy­guların savunulduğu özgürlük düşüncesidir.
Bu bilgilerden hareketle aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

I. İnkılapların yerleşmesini sağlama
II. Halkın belli bir siyasal olgunluğa erişmesini bekleme
III. Tek elden yönetimin, en iyi yönetim biçimi kabul edilmesi
Türkiye Cumhuriyeti kurulduktan sonra bir süre tek parti yönetiminin sürdürülmüş olmasında yukarıdakilerden hangilerinin etkili olduğu söy­lenemez?

Çok partili hayata geçilmesini bir süre erteleyen Mustafa Kemal 1930 yılında arkadaşı Fethi Bey­’den parti kurmasını istemiş ve bu konuda kendi­sine yardım edeceğini söylemiştir. Bunun üzerine Fethi Bey Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurmuştur. Parti programında cumhuriyetçilik ve laiklik ilkeleri­ne bağlı kalınacağı belirtilmiştir. Ancak inkılaplara karşı olan bazı tutucu kimseler partide yer alma­ya başlamıştır. Bu durumun rejimi tehlike altına girdiğini gören Fethi Bey 17 Kasım 1930 tarihinde partiyi kapattığını açıklamıştır. Partinin kapatılma­sından kısa süre sonra rejime yönelik Menemen İsyanı yaşanmıştır.
Bu bilgilere göre aşağıdaki yargılardan hangisi­ne ulaşılamaz?

Aşağıdakilerden hangisi Terakkiperver Cumhu­riyet Fırkasının kurucularından biri değildir?

Demokrasi düşüncesinin temel şartı özgürlüktür. Demokrasinin işleyebilmesi için, bireylerin özgürce hareket edebilmeleri ve toplumsal olaylarda özgür istemleriyle yer almaları gerekir.

Buna göre demokrasinin işleyebilmesinde;
I. Bireylerin toplumsal hayata katılabilmesinin ön plana çıkarılması,
II. Toplumda farklı inançlara sahip insanların bu­lunması,
III. Toplumun farklı kültürlerden insanları kapsa­ması
durumlarından hangilerinin temel koşul olduğu savunulabilir?

Terakkiperver Cumhuriyet Fıkrasının “Partimiz her türlü dini düşünceye saygılıdır.” savunduğu düşün­ceden cesaret alan ve bu fırsatı değerlendiren eski rejim yanlıları doğu illerini kapsayan Şeyh Sait İs­yanı’nı çıkarmışlardır. isyan zorlukla bastırılmış ve bu isyana destek verdiği gerekçesiyle Terakkiper­ver Cumhuriyet Fıkrası kapatılmıştır.

Bu bilgilere göre
I. Cumhuriyet rejiminin varlığı ortadan kalkmıştır.
II. Çok partili hayata geçiş engellenmiştir.
III. Demokrasi düşüncesi toplumda tam olarak yer­leşmemiştir.
yargılarından hangileri söylenemez?

Atatürk Dönemi’nde tek partili yönetimden çok par­tili yönetime geçme girişimleri olmuştur. Atatürk, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kurulmasını desteklemiş, Fethi Bey’den Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurmasını istemiştir.
Atatürk’ün bu girişimleriyle aşağıdakilerden hangisini gerçekleştirmeyi amaçladığı savunulabilir?

1929 Dünya Ekonomik Bunalımı diğer ülkeleri etki­lediği gibi Türkiye’yi de etkilemiş ve iktidarda bulu­nan Cumhuriyet Halk Fıkrası uyguladığı ekonomik model ile bu sorunu çözmekte zorlanmıştır. Bunun farkında olan Mustafa Kemal yeni ekonomik görüş­ler ileri sürecek ve iktidardaki partiye yeni ufuklar açacak yeni bir partinin kurulmasını istemiştir. Mus­tafa Kemal bu düşüncesini yakın arkadaşı Fethi Bey’e açmış kendisinden yeni partinin kurulmasını istemiş ve sonuçta Türkiye’nin üçüncü siyasi partisi olan Serbest Cumhuriyet Fırkası kurulmuştur. Bu parti liberal ekonomi politikasını benimsemiştir.

Buna göre Serbest Cumhuriyet Fıkrası ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?