8. Sınıf İnkılap Tarihi Demokratikleşme Adımları

Fethi Bey tarafından kurulan Serbest Cumhuriyet Fırkasına farklı görüşten insanlar üye olmuşlardır. Bu insanlar partinin değişik kademelerinde görev­ler almışlardır.
Verilen bu bilgiler aşağıdaki alanların hangisi ile ilgilidir?

Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde ikinci muhalefet partisi olan Serbest Cumhuriyet Fırkası, Musta­fa Kemal’in telkin ve tavsiyesi ile kurulmuştu. Bu partinin kurulmasının amacı, hükümetin faaliyet­lerinin denetlenmesiydi. Ancak ilerleyen dönemde bu parti inkılap karşıtlarının sığınağı haline geldi. Bu nedenlerden dolayı parti kapatıldı. Bu olaydan sonra İzmir’in Menemen ilçesinde gerici nitelikte bir ayaklanma çıktı. İsyanın bastırılması sırasında As­teğmen Kubilay şehit edildi.

Buna göre;
I. Serbest Cumhuriyet Fırkasının ilk muhalefet partisi olduğuna,
II. Muhalefet partisinin inkılap karşıtlarını bünye­sinde barındırdığına,
III. Menemen Olayı’nda Asteğmen Kubilay’ın şehit edildiğine,
IV. Menemen Olayı’nın cumhuriyet rejimine karşı çıkarılan ilk isyan olduğuna
yargılarından hangilerine ulaşılamaz?

“Milli egemenlik temeline dayanan ve özellikle cum­huriyet yönetimine sahip bulunan ülkelerde siyasal partilerin varlığı doğaldır. Türkiye Cumhuriyeti’nde de, bir diğerini denetleyici partilerin kurulacağına şüphe yoktur.”
Buna göre Mustafa Kemal’in hangi konu üzerin­de durduğu söylenebilir?

Kurtuluş Savaşı’nın başarıyla sonuçlanmasından sonra, TBMM’de görüş ayrılıkları belirmeye baş­ladı. Mustafa Kemal yapacağı inkılap ve yenilikler için aynı görüşleri paylaşan güçlü bir grubun oluş­ması için çaba gösterdi. Bu amaçla 9 Eylül 1923’te Cumhuriyet Dönemi’nin ilk siyasi partisi olan Halk Fırkasını kurdu.
Bu bilgilere göre, aşağıdakilerden hangisi söy­lenemez?

“Tek partili bir mecliste parti, olaylar ve olup bitenle­rin ululaştırdığı bir başkanın kurduğu kuruluş olun­ca o kuruluşa dayanan hükümeti sorumluluk esa­sına dayanan ciddi bir denetleme imkansız olur… Hükümeti ve hükümet adamlarını hatadan ve bu hatalar yüzünden devleti zarardan korumak için muhalif partiye gereksinim açıktır.” (Mustafa Kemal)

Verilen bu sözden,
I. Mustafa Kemal’in hükümetin denetlenmesini­ istediğine,
II. Muhalif partilerin, hükümeti hatadan uzak tuta­bileceği,
III. Tek partili bir meclisin, hükümetin çalışmalarını denetlenmesinin zor olduğu
yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

Fethi Bey tarafından 1930 yılında Serbest Cum­huriyet Fırkası kuruldu. Çok partili hayata geçmek isteyen Mustafa Kemal partinin kurulmasını destekledi ve onayladı.
Yukarıdaki bilgide aşağıdaki sorulardan hangi­sinin cevabı yoktur?

Yukarıda Cumhuriyet Dönemi’nde kurulan muhale­fet partilerinin bazı özellikleri verilmiştir.
Buna göre bu iki partinin ortak özelliği olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?

Serbest Cumhuriyet Fırkasının kurulmasından sonra partiyi ele geçirerek yapılan yenilikleri en­gellemeye ve halkı bu yeniliklere karşı kışkırtmaya çalışan bazı çıkarcı gruplar harekete geçtiler.

Bu bilgilere bakarak;
I. Farklı fikirlerin yönetime yansıtılmasına önem verilmiştir.
II. Cumhuriyet Dönemi’nde yapılan çalışmalardan memnun olmayan gruplar görülmüştür.
III. Cumhuriyet Dönemi’nde gerçekleştirilen de­mokratikleşme çalışmalarını çıkarları doğrultu­sunda kullanan gruplar ortaya çıkmıştır.
yargılardan hangilerine ulaşılır?

Ekonomide liberal, eğitimde milli esasların gerek­liliğini savunan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası­nın programında “dini inançlara ve fikirlere saygılı” olunduğunun vurgulanması, zamanla inkılap karşıtlarının bu partinin çatısı altında toplanmasına neden oldu. Bu kişiler konuşmaları ve faaliyetleri ile cumhuriyet için tehlikeli bir hal almaya başlayınca parti 3 Haziran 1925 tarihinde hükumet tarafından Takrir-i Sükün Kanunu’na dayanılarak kapatıldı.

Buna göre, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası ile ilgili olarak;
I. Bazı görüşlerinin Cumhuriyet rejimi ile çeliştiği,
II. Cumhuriyet Halk Fırkasından ayrılanlar tarafından kurulduğu,
III. Ekonomide özel sermayeyi desteklediği,
IV. Çok partili hayata geçiş denemesinin başarılı olamadığı
yargılarından hangileri söylenemez?