8. Sınıf İnkılap Tarihi Ekonomi Alanındaki Gelişmeler

Mustafa Kemal’e göre asıl büyük iş, ekonomik ba­ğımsızlığı ve kalkınmayı gerçekleştirmekti. Gazi Mustafa Kemal, bağımsız, ulusal bir ekonomi kur­mak için Lozan Barış Görüşmeleri’nin kesintiye uğradığı dönemde Türkiye’nin ilk iktisat kongresini topladı. 17 Şubat 1923 tarihinde toplanan İzmit İk­tisat Kongresi’nde alınan kararlarla ulusal ekono­miye geçişin ve sanayileşmenin altyapı çalışmaları başlatıldı.
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi söylene­mez?

Refik Saydam’ın görev yaptığı süreçte koruyucu hizmetlerde çalışmak üzere sağlık memurları ye­tiştirilmiştir. Sıtma, trahom, frengi gibi hastalıklarla mücadele için ayrı ayrı kurumlar kurulmuştur. Bu dönemde doktor ihtiyacı cumhuriyetin tek üniversi­tesi olan Darülfünun’dan yetişmiş doktorlarla karşı­lanmıştır. Doktor sayısını artırmak amacıyla burslar verilerek tıp eğitimi teşvik edilmiştir.

Buna göre Refik Saydam ile ilgili olarak aşağı­dakilerden hangisi söylenemez?

Atatürk Döneminde;
• Traktör kullanılması teşvik edilerek çiftçiye ucuz araç ve gereç dağıtılmıştır.
• Çiftçiye kredi verilmiş, ıslah edilmiş tohum ve gübre yardımı yapılmıştır.
• Topraksız köylüye toprak dağıtımı yapılmış ve köylü üzerinde ağır bir yük olan aşar vergisi kal­dırılmıştır.
Bu çalışmalar aşağıdakilerden hangisine yöne­lik olduğu söylenemez?

Türkiye’nin asıl sahibi ve efendisi gerçek üretici olarak köylü olduğunu söyleyen Mustafa Kemal, köylünün daha çok refah, saadet, servete layık ola­rak görmüştür. Bu nedenle köylü üzerinde ağır yük olan ve tarım ürünlerinden peşin olarak alınan aşar vergisinin kaldırılmasını sağlamıştır.

Buna durum Mustafa Kemal’in;
I. Halkçı olma,
II. Sosyal adaleti sağlama,
III. Ekonomiye önem verme
özelliklerinden hangilerine sahip olduğunu gösterir?

1929’da başlayan dünya ekonomik krizinin etkile­ri Türkiye’de de baş gösterdi. Bu gelişme devletin ekonomiye yeni bir yön vermesine neden oldu. Devletçilik ilkesinin uygulanması planlı ekonomiyi beraberinde getirdi.
Bu bilgide Türk ekonomisi ile ilgili olarak aşağı­dakilerden hangisine değinilmemiştir?

Türkiye Cumhuriyeti Genel Borçlar İdaresi ile kapi­tülasyonları kaldırmış, ülke içerisinde bulunan ya­bancı işletmeleri satın almış, Türk kıyılarında deniz taşımacılığı ile limanlar arasında gemi işletme ve ticaret yapma hakkını Türk vatandaşlarına ve Türk bayrağı taşıyan gemilere tanımıştır.
Bu bilgilere bakılarak Türkiye Cumhuriyeti’nin aşağıdakilerden hangisini amaçladığı savunu­labilir?

1926 tarihinde Kabotaj Kanunu’nun yürürlüğe gir­mesiyle;
• Türk vatandaşlarına limanlar arasında gemi iş­letme hakkı verildi.
• Türk bayrağı taşıyan gemilere Türkiye kıyıların­da ticaret yapma hakkı verildi.
• Türk karasularında yalnız Türk gemilerine yolcu ve mal taşıma hakkı verildi.
Alınan kararlardan yola çıkarak aşağıdakiler­den hangisi söylenemez?

İzmir İktisat Kongresi’ne köylü, tüccar, sanayi, giri­şimci gibi kesimlerden gelen kişiler katılmıştır.

Bu kongrede;
• Ham maddesi yurt içinde yetişen ve yetiştirilebi­len sanayi dalları kurulması,
• El işçiliğinden ve küçük imalattan hızlı şekilde fabrikalaşmaya geçilmesi
• Özel teşebbüslere kredi sağlayacak bir devlet bankası kurulması kararları alınmıştır.

Bu kararlardan hareketle;
I. Ölçü ve tartı birimlerinin değiştirilmesi,
II. Ulusal bir ekonomi anlayışının benimsenmesi,
III. Modern ve seri üretime geçilmesi
çalışmalarından hangilerinin bu durumu des­teklediği söylenebilir?

“En uygun coğrafi konumda ve üç tarafı denizlerle çevrili olan Türkiye, endüstrisi, ticareti ve sporu ile en ileri bir denizci millet yetiştirmek yeteneğindedir. Bu yetenekten yararlanmasını bilmeliyiz. Denizcili­ği Türk’ün büyük ulusal ülküsü olarak düşünmeli ve onu az zamanda başarmalıyız.”

Atatürk’ün bu sözlerinden hareketle onun;
I. Limanlarda yük alma ve yolcu indirme hakkının Türk denizcilere verilmesini,
II. Kıyılara yeterli sayıda asker ve cephanenin yerleştirilmesini,
III. Denizciliği iyi bilen bireylerin yetiştirilmesini
durumlarından hangilerini amaçladığı savunu­labilir?