7. Sınıf Sosyal Bilgiler Bilim, Teknoloji ve Toplum Test 27

Ali Kuşçu : Ay’ın şekillerini anlattığı kitabı Uluğ Bey tarafından çok beğenilmiştir.
İbn Sina : Henüz mikroskop keşfedilmeden önce canlı mikroplardan bahsetmiştir.
Hazini : Bir cismin düşük yoğunluklu havada ağırlık kazandığını yoğun havada veya suda ise ağırlığının azaldığını keşfetmiştir.
Cezeri : Artuklu hükümdarı abdest alırken hizmetçilerinin
eline su dökmesinden hoşlanmıyordu. Bu yüzden Cezeri’den yardım istedi. Bunun üzerine Cezeri hükümdara su döken tavus kuşu şeklinde bir robot yapmıştır.

Verilen bilgilere göre Türk-İslam bilim insanları bilimsel gelişmelere hangi alanlarda katkı sağlamışlardır ?

Müslüman bilim insanları yüzyıllar boyunca çeşitli bilim dallarında eserler verdiler. Ali Kuşçu’nun Semerkant’ta hazırlanmasına yardımcı olduğu “Yıldız Tabloları” önce İstanbul’da sonra Avrupa’da büyük rağbet gördü.

Felsefe, matematik, astronomi, fizik, kimya v e tıp gibi pek çok alanda çalışma yapan İbn-i Sinan’ın kitabı “El-Kanun Fi’t-Tıp” (Tıbbın Kanunu) Batı ülkelerinde 19. yy’a kadar okutulmuştur.

17 yaşında bilimsel çalışmalarına başlayan El- Biruni dünyanın şekli, hareketleri, yerçekimi ve çalışmaları ile Newton, Kopernik ve Galileo gibi bilim insanlarına ilham kaynağı olmuştur.

Parçada verilen bilim insanları ve çalışmalarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

Hz. Muhammed’in gösterdiği yolda ilerleyen Müslümanlar, Orta Asya’dan Atlas Okyanusu’na kadar geniş bir alanda büyük bir medeniyet kurdular. Türklerin İslamiyet’i kabul etmesiyle bu medeniyet daha da güçlendi ve yayıldı. Türk-İslam medeniyeti adını alarak 9. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar bilimsel gelişmelere öncülük etti. Bu süreçte Müslüman bilginler deney ve gözleme dayalı bilimsel araştırmalar yaparak astronomi, coğrafya, matematik, tıp, kimya, fizik gibi bilim dallarında önemli buluşlar yaptılar. Türk-İslam medeniyetinde ortaya çıkan pek çok eser zaman içerisinde Avrupa dillerine çevrilerek okullarda okutuldu. Böylece, Rönesans ve Reformun gelişmesi için uygun bir zemin oluştu.

Yukarıdaki anlatıma göre Türklerin İslam medeniyetine katkıları hakkında ne söylenebilir ?

Farklı tanımları olan özgür düşünceyi insanın kısıtlamalardan bağımsız olarak düşünce geliştirebilmesi ve bunu ifade edebilmesi olarak açıklayabiliriz. Özgür düşüncenin bulunduğu medeniyetler hızlı bir gelişme göstererek bilim, sanat, edebiyat ve kültürel alanlarında çağdaşlarının önünde olmayı başarmışlardır.

Aşağıdaki gelişmelerden hangisi buna uygun bir durumu ifade eder ?

Bilginin depolanması ve aktarılmasında özellikle son elli yıl içinde büyük bir gelişim yaşanmıştır. Bilgi teknolojileri alanındaki gelişmeler kitabın binlerce yıllık geçmişinde yeni bir sayfanın açılmasına öncülük etmiştir. 1971 yılında ilk mikro işlemcinin üretilmesi bilgi teknolojilerinde bir dönüm noktasıdır. Bu gelişmeyle bilgisayarlar daha küçük, daha düşük maliyetli ve daha kolay kullanılabilir hâle gelmiştir. Kitaplar da dijital ortama taşınmaya başlamıştır. Tabletler, akıllı telefonlar ve e-kitap okuyucular hayatımıza girmiştir.

Yukarıdaki paçada anlatılmak istenen en genel yargı aşağıdakilerden hangisidir?

Avrupa, bilimsel çalışmalar açısından karanlık bir dönemdeyken Müslüman bilim insanları bilgiye, deneysel uygulamalarla ulaşarak bilgiyi insanların hayat kalitesini artırmak için kullandılar. Her biri canlı birer ansiklopedi olan Müslüman araştırmacılar, bulgularını büyük bir hızla yazıya aktarmakta, ciltler dolusu kitaplar, geniş kütüphaneleri doldurmaktaydı. Bu medeniyetin altın çağı, yani 8. yüzyıl ve 13. yüzyıl arasında kalan dönem, geçmiş dönemlerin bilgilerini yok olmaktan kurtarıyor, değiştiriyor, yeni keşifler ilave ederek daha geniş ve zengin bir hâlde tüm dünyaya yayıyordu.

Aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki paragraftan çıkarılabilecek bir yargı değildir?

Matbaanın geliştirilmesi bilimsel birikimin artmasına ve korunmasına büyük katkı yaptı. 15. yüzyıla kadar çok az insan okuma yazma biliyordu. Bunun en önemli nedeni okuyacak fazla şey olmamasıydı. Elle yazılmış kitaplar vardı ancak bunlar hem az hem de pahalıydı. Matbaanın icadıyla birlikte yeni fikirler, araştırmalar geniş kitlelere ulaştı. İnsanlar daha önce doğru bildiği şeylerin yanlış olduğunu öğrenerek her şeyi sorgulamaya başladı. Böylece düşünce hayatı ve bilimsel birikim gelişti. Aynı zamanda çok daha hızlı basım yapmak mümkün oldu.

Yukarıdaki bilgilerden hareketle matbaanın geliştirilmesi ile ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

İslam Devletlerinde bilim insanları devlet başkanları tarafından desteklenmiştir. Saraylarında bilimsel çalışmalar yapan bilim insanlarının fazlalığı ve saray kütüphanelerinin zenginliği o dönem yöneticileri için bir gurur kaynağıdır. Hatta kazandıkları savaştan sonra cizye almak yerine kitap isteyen devlet adamları olmuştur.

Yukarıdaki paragrafta anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?

• Mekanik mühendisliği konusunda çalışmalar yapan bir bilim insanıdır.
• İlk robotu yapıp çalıştırdığı kabul edilmektedir.
• “Olağanüstü Mekanik Araçların Bilgisi” isimli ünlü eserinde 50’den fazla cihazın çizimini yapmıştır.

Yukarıda anlatılan Türk - İslam bilgini aşağıdakilerden hangisidir?

Isaac Newton, Galilei’yi kendisine örnek alarak fizik ve astronomi alanında günümüzde de geçerliliğini koruyan çalışmalar yaptı. Newton, kütle çekim kanununu ortaya koyarak dünya ile nesneler arasında bir çekim olduğunu buldu. Buna dayanarak gezegenlerin de çekim kuvveti sonucunda Güneş’in çevresinde belirli bir yörüngede hareket ettiğini gösterdi. Onun öncülüğünü yaptığı çalışmalar sayesinde bilim insanları 20. yüzyılda uzaya uydu ve insan göndermeyi başardı. Bu uydular sayesinde hava olaylarını gözlemleme ve iletişim kolaylaştı. Newton’ın diğer çalışmaları da pek çok bilimsel gelişmenin önünü açtı. Buhar gücüyle çalışan makine, lokomotif ve gemiler, asma köprüler, gökdelenler, roketler onun bilimsel çalışmalarından yararlanılarak yapılabildi.

Yukarıdaki paragrafa göre aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?