8. Sınıf İnkılap Tarihi Demokratikleşme Çabaları Test 25

1929 Dünya Ekonomik Krizi Türkiye’yi de etkilemiş; özellikle ekonomik alanda yaşanan sorunlar, halkın hükûmete tepki göstermesine neden olmuştu. Gazi Mustafa Kemal, Haziran 1930’da çıktığı yurt gezisinde bu tepkilere bizzat tanık olmuştu. Mecliste Hükûmetin ekonomi politikalarını denetleyecek ve alternatif politikalar üretecek yeni bir partiye ihtiyaç vardı. Bu ihtiyacın farkında olan Gazi Mustafa Kemal, yakın arkadaşı Fethi Bey’den yeni bir parti kurmasını istedi. Bu isteği yerine getiren Fethi Bey, Cumhuriyet Halk Fırkasından ayrılan bazı milletvekillerinin katılımıyla Serbest Cumhuriyet Fırkasını kurdu. (12 Ağustos 1930)

Verilen bilgilere göre yeni partinin kurulmasında aşağıdakilerden hangisi etkili olmamıştır?

Serbest Cumhuriyet Fırkasının kurulmasından kısa süre sonra iktidardaki Cumhuriyet Halk Fırkası ile arasında tartışmalar yaşanmaya başladı. Muhalefet partisinin eleştirileri bazı siyasiler tarafından “Mustafa Kemal’e muhalefet” şeklinde yorumlandı. Mustafa Kemal ile siyasi sahada karşı karşıya gelmek istemeyen Fethi Bey bu durumdan çok rahatsız oldu.

Verilen sorunu çözmek için Fethi Bey aşağıdaki önlemlerden hangisini almıştır?

Doğudaki büyük isyandan sonra;

• Takrir-i Sükun Kanunu çıkarıldı.
• İstiklal Mahkemeleri kuruldu.
• Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatıldı.
• Musul kaybedildi.

Verilen bilgilere göre doğudaki büyük isyan ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

BMM’ye karşı meydana gelen isyanları bastırmak için Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarılmış ve üyeleri milletvekillerinden oluşan İstiklal Mahkemeleri kurularak bozulan düzen yeniden sağlanmıştır. TBMM, doğudaki büyük isyan sırasında Takrir-i Sükun Kanununu çıkarmış ve İstiklal Mahkemelerini tekrar kurarak ülkede güven ortamı oluşturulmuştur.

Verilen bilgilere göre TBMM ile ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılamaz?

Atatürk döneminde iki defa çok partili rejime geçiş denemesi olmuş; fakat ayaklanmalar bu geçişe engel olmuştur. Bu nedenle Türkiye’de tek partili yönetim anlayışı devam etmiştir.

Bu durum aşağıdaki sonuçlardan hangisinin yaşanmasına neden olmaz?

Cumhuriyetin ilk yıllarında Kazım Karabekir ve arkadaşları tarafından kurulan ilk muhalefet partisi olan Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası kapatılmıştır. Daha sonra Mustafa Kemal’in isteği ile kurulan ikinci muhalefet partisi de kapatılmıştır.

Bu durum aşağıdaki gelişmelerden hangisinin gecikmesine neden olmuştur?

Mustafa Kemal, Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası’nın kurulması ile ilgili olarak; “Bırakınız karşımıza çıksınlar, memleket işlerini münakaşa edelim. Bizim meclisimizde de iki parti olmalı, hükümeti denetleme sistemi kurulmalı ve medeni ülkelerin parlamentolarına benzemeliyiz.” demiştir.

Verilen bilgilere göre Mustafa Kemal için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

Mustafa Kemal; ülkede demokrasinin yerleşmesini istiyordu. Bu nedenle yeni partilerin kurulmasına destek vermiştir. Ayrıca ekonomik sorunların çözülmesi ve hükümetin denetlenmesi için Serbest Cumhuriyet Fırkası gibi yeni partilerin kurulmasına da destek vermiştir.

Verilen bilgilere göre Mustafa Kemal ülkeyi çok partili hayata geçirmekle aşağıdaki amaçlardan hangisini gerçekleştirmek istemiştir?

“Milli egemenlik temeline dayanan ve özellikle cumhuriyet yönetimine sahip bulunan ülkelerde siyasal partilerin varlığı doğaldır. Türkiye Cumhuriyeti’nde de bir diğerini denetleyici partilerin kurulacağına şüphe yoktur.”

Mustafa Kemal

Mustafa Kemal’in sözünde cumhuriyet yönetimine sahip ülkelerde aşağıdakilerden hangisinin gerekliliği vurgulanmamıştır?

“Milli egemenlik temeline dayanan ve özellikle cumhuriyet yönetimine sahip bulunan ülkelerde siyasal partilerin varlığı doğaldır. Türkiye Cumhuriyeti’nde de bir diğerini denetleyici partilerin kurulacağına şüphe yoktur.”

Mustafa Kemal

Mustafa Kemal’in sözünde aşağıdakilerden hangisi vurgulanmıştır?